Guides

Guide: AMD Dual Graphics

Η AMD Dual Graphics είναι μια από τις τεχνολογίες της AMD που επιτρέπει την σύνδεση δύο καρτών γραφικών σε διάταξη που βασίζεται σε μια παραλλαγή του γνωστού CrossFireX και προσφέρει αυξημένες επιδόσεις σε DirectX 10 & 11 παιχνίδια...

...εκτός όσων έχουν γραφτεί σε DirectX 9 τα οποία και δεν υποστηρίζονται. Η Dual Graphics τεχνολογία δεν λειτουργεί κάτω από τα Windows XP καθώς υποστηρίζεται μόνο τα νεότερα λειτουργικά Windows 7 και 8/8.1 και τα τελευταία APIs, DirectX 10.x/11.x. Η τεχνολογία αυτή λειτουργεί μόνο στους APUs της AMD αλλά και τις συμβατές με αυτούς κάρτες γραφικών της σειράς R7 αλλά και τις Radeon HD 6000 Series, HD 7000 Series και HD 8000 Series, ανάλογα με το μοντέλο του επεξεργαστή, ενώ σαν γενικό κανόνα, κρατείστε το γεγονός ότι ο πρώτος αριθμός του μοντέλου της GPU θα πρέπει να είναι ίδιος με την αποκλειστική κάρτα που θα εγκαταστήσετε στο σύστημα για να λειτουργήσει.

Χρησιμοποιείται όχι μόνο σε desktop υπολογιστές αλλά έχει βρει τον δρόμο της και σε αρκετά notebooks τα οποία φυσικά κάνουν χρήση κάποιου APU της AMD αλλά και κάποιας discrete, ή αλλιώς αποκλειστικής κάρτας γραφικών πάλι της AMD.

Ο παρών οδηγός έχει ανανεωθεί και περιλαμβάνει και τις τελευταίες αρχιτεκτονικές της AMD μέχρι και το έτος 2016

Τι διαφορά έχει μια iGPU από μια «κανονική» PCIe GPU;

Η σημαντικότερη διαφορά είναι ότι η iGPU βρίσκεται μέσα στο die (ο μετρημένος χώρος όπου είναι τοποθετημένα τα components του επεξεργαστή, κάτω από το heatspreader - IHS) στον ίδιο όμως χώρο όπου βρίσκονται και οι πυρήνες του επεξεργαστή. GPU σαν όρος, θεωρείται η «ξεχωριστή» κάρτα γραφικών, με την φυσική έννοια της λέξης «κάρτα» μιας και τοποθετείται σε κάποιο PCIe slot της μητρικής μας και ανάλογα το μοντέλο, προσφέρει πιο καλές επιδόσεις σε σχέση με την ενσωματωμένη. Η δεύτερη διαφορά είναι ότι η ενσωματωμένη στον επεξεργαστή κάρτα γραφικών δεν διαθέτει την δική της μνήμη RAM ή Video RAM (VRAM), την οποία και δεσμεύει από την κύρια RAM του συστήματος (DDR3).

Έπειτα η δομή της ενσωματωμένης GPU (iGPU) δεν διαφέρει σε καμία περίπτωση από αυτήν μιας «κανονικής» GPU σε μορφή κάρτας αν εξαιρέσουμε την έλλειψη της αποκλειστικής μνήμης και φυσικά της θύρας στην οποία εγκαθίσταται PCIe x16.

Οι Γενιές

Η AMD έχει εισάγει στην αγορά μέχρι στιγμής 4 γενιές APUs οι οποίες έχουν το διακριτικό “A Series” και «E2-Series». Τους Llano, τους Trinity, τους Richland και τέλος τους Kaveri. Κάθε μια από τις εν λόγω γενιές υποστηρίζει και διαφορετικής γενιάς ξεχωριστές κάρτες γραφικών.

Στην αρχή, επικρατούσε ένα αχανές τοπίο σχετικά με τις υποστηριζόμενες GPUs αφού οι ονοματολογίες τους μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια λανθασμένη επιλογή, ακόμη και έναν σχετικά έμπειρο χρήστη.

Llano
Ξεκινώντας οι Llano, ήρθαν επίσημα στην αγορά το 2011 και κατασκευάζονταν στη λιθογραφική μέθοδο των 32nm της GloFo ενώ τοποθετούνται στο socket FM1. Οι APUs χρησιμοποιούν κάρτες γραφικών της σειράς 6000 και μπορούν να συνδυαστούν μόνο με κάρτες γραφικών αυτής της σειράς, όπως τονίσαμε στον «κανόνα» πιο πριν. Έναν πολύ επεξηγηματικό πίνακα με όλες τις υποστηριζόμενες κάρτες γραφικών έχει αναρτήσει το CPU World και σας τον παραθέτουμε:

Σημείωση: Όπου βλέπετε το "+" ή την combined ονομασία σημαίνει πως υποστηρίζεται κανονικά. Όπου υπάρχει η ένδειξη "*" σημαίνει ότι η κάρτα θα δουλέψει σε Dual Graphics mode αλλά δεν "είναι στη λίστα" με τις υποστηριζόμενες. Τέλος το "N/S" σημαίνει πως η κάρτα "δεν υποστηρίζεται".

Όπως βλέπετε, μετά την εγκατάσταση μιας ξεχωριστής κάρτας γραφικών στο υποστηριζόμενο σύστημα, η ονομασία της αλλάζει σε combined GPU, δηλαδή μια «μείξη» του ονόματος και των δύο. Για παράδειγμα έστω ότι έχουμε έναν επεξεργαστή της σειράς A6-Series A6-3xxx ο οποίος φέρει εσωτερικά την Radeon HD 6530D iGPU. Εάν τοποθετήσουμε μια HD 6570 ξεχωριστή GPU τότε το όνομα της κάρτας μας θα αλλάξει σε HD 6610D2 που σημαίνει πρακτικά, αυξημένες επιδόσεις στα παιχνίδια που υποστηρίζουν την εν λόγω τεχνολογία.

Η AMD όπως και άλλες εταιρείες του χώρου δεν κατασκευάζουν κάθε χρόνο νέες GPUs με νέα αρχιτεκτονική, έτσι ενδέχεται να δούμε την «ίδια» κάρτα γραφικών με τον ίδιο πυρήνα με άλλη ονομασία, λίγο καιρό αργότερα. Αυτές οι νεότερες κάρτες παρόλο που δεν διαφοροποιούνται από τους προκατόχους τους, δεν υποστηρίζονται επίσημα από τους παλιότερους APUs, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν λειτουργούν μαζί τους.

Πολύ καλό παράδειγμα αποτελεί η HD 6350 GPU η οποία έναν χρόνο περίπου αργότερα από την πρώτη κυκλοφορία της το 2011 επανήλθε κυρίως στους OEMs ως HD 7350 για την σειρά 7000. Όμως η κάρτα είναι ουσιαστικά ίδια χωρίς καμία αλλαγή από την 6350 και έτσι μπορεί να παίξει απροβλημάτιστα με κάποιον Llano APU.

Mobile Llano
Τα δεδομένα μας δεν αλλάζουν όταν μιλάμε για κάποιο mobile SKU, δηλαδή κάποιον notebook APU ο οποίος έρχεται μαζί με μια αποκλειστική, υποστηριζόμενη κάρτα της AMD.

Trinity
Οι Trinity APUs έρχονται το 2012 στην αγορά και φέρνουν υποστήριξη για την νέα τότε σειρά 7000 καρτών γραφικών της AMD.οι επεξεργαστές αυτοί φέρουν την ονομασία 5xxx με τα Desktop μοντέλα να καλύπτουν τις σειρές A6, A8 και A10 όπως γινόταν και με τους Llano. Όμως ανεπίσημα αρκετοί Trinity APUs μπορούσαν να τρέξουν σε Dual Graphics πολλές κάρτες της σειράς 6000 κάνοντας πιο «ανώδυνη» την αναβάθμιση αφού αρκεί μόνο να αγοράσετε νέο APU! Εξοπλισμένα με πυρήνες Piledriver και ενσωματωμένες κάρτες γραφικών της σειράς HD 7000, τα Trinity υπόσχονταν 10-15% αυξημένες επιδόσεις εν συγκρίσει με τα Llano APUs, κυρίως σε ότι αφορά τον τομέα των γραφικών. Πάλι το CPU World διαθέτει στο κοινό μια λίστα με τις υποστηριζόμενες κάρτες γραφικών οι οποίες μπορούν να παίξουν απροβλημάτιστα με τους Trinity APUs. Μερικές από αυτές είναι οι HD 6570 και HD 6670 όπως φαίνονται στην φωτογραφία που ακολουθεί.

Mobile Trinity
Το σκηνικό συνεχίζεται και με τους Trinity APUs που βρίσκουμε στα notebooks της αγοράς.

Richland
Οι Richland επεξεργαστές ή καλύτερα APUs, της AMD έρχονται το 2013 στην αγορά και χαρακτηρίζονται από τον αριθμό 6xxx με κορυφαίο τον A10-6800K ο οποίος είναι ξεκλείδωτος, δηλαδή προσφέρει καλύτερο έλεγχο του overclocking μέσω του multiplier. Οι Richland μπορούν να συνδυαστούν με τις κάρτες της σειράς 7000 ενώ έχουν βρεθεί χρήστες που έχουν δοκιμάσει χωρίς πρόβλημα να συνδυάσουν κάρτες της σειρά 8000 οι οποίες είναι φυσικά rebrands της 7000 με νέο BIOS.

Mobile Richland
To Hardware Canucks έχει αναρτήσει ένα ενδιαφέρον άρθρο για τις υποστηριζόμενες κάρτες γραφικών στους mobility Richland APUs Ax-5xxx που βρίσκουμε ακόμα και σήμερα σε πολλούς φορητούς υπολογιστές της αγοράς.

Kaveri
Τον Ιανουάριο του 2014 έρχονται στο φως οι Kaveri APUs της AMD, ενώ το HWBox παρείχε πρώτο όλες τις λεπτομέρειες της Steamroller αρχιτεκτονικής τους. Η τεχνολογία Dual Graphics ακολουθεί και αυτή με τη σειρά της, ενώ τον προηγούμενο χρόνο κάνουν την εμφάνισή τους οι Rx Series κάρτες γραφικών όπου μόνο δύο πρόκειται στην ουσία για κάτι «φρέσκο», με όλα τα υπόλοιπα μοντέλα να είναι rebrands παλιότερων αρχιτεκτονικών. Ξανά, το CPU World μας βοηθά, για να δούμε όλες τις υποστηριζόμενες κάρτες γραφικών που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε “Dual Graphics” mode με τις πιο γνωστές υποστηριζόμενες κάρτες να είναι οι R7 240 και R7 250. Γενικά έχει παρατηρηθεί μεγαλύτερη αύξηση με την χρήση της 250 μιας και η 240 είναι ελαφρώς κατώτερη σε επιδόσεις από την ενσωματωμένη στον APU R7.

Godavari

Η αμέσως επόμενη γενιά της AMD φέρει την ίδια αρχιτεκτονική όμως με ελαφρώς διαφοροποιημένους χρονισμούς και πιθανόν πιο optimized θερμικά. Η λιθογραφία παραμένει στα 28nm της GlobalFoundries και η υποστήριξη σε κάρτες στα ίδια επίπεδα με τους Kaveri. Επίσημα υποστηρίζουν κάρτες όπως η R7 250 DDR3 ενώ ανεπίσημα και με βάση τις μετρήσεις του AnandTech, μπορεί να τρέξει και με R7 240 αρκεί να φέρει τύπο μνήμης DDR3 ή GDDR3.

Διαδικασία ενεργοποίησης
Η διαδικασία ενεργοποίησης της τεχνολογίας Dual Graphics είναι σχετικά εύκολη αφού το μόνο πράγμα που θα χρειαστεί να κάνετε, είναι να βεβαιωθείτε πως έχετε τους τελευταίους drivers εγκατεστημένους πριν τοποθετήσετε την αποκλειστική κάρτα γραφικών. Ύστερα αρκεί να μπείτε στο BIOS και να επιλέξετε σαν κύρια GPU (primary GPU) την ενσωματωμένη (με την οθόνη να είναι συνδεδεμένη στις θύρες της μητρικής) και αποθηκεύστε τις ρυθμίσεις με το F10.

Μετά το restart θα μπείτε ξανά στα Windows και θα ανοίξετε το Catalyst Control Center ή Vision Control Center και θα επιλέξετε το Performance. Έπειτα στο AMD Radeon Dual Graphics, θα επιλέξετε Enable.. και θα πατήσετε Apply για να εφαρμοστούν οι αλλαγές. Η οθόνη θα μαυρίσει για λίγα δευτερόλεπτα και μόλις επανέλθει θα έχετε ένα πλήρως λειτουργικό Dual Graphics σύστημα, έτοιμο για gaming!

Συμπεράσματα
Η τεχνολογία AMD Dual Graphics μπορεί είναι ένα «δυνατό όπλο» για να αυξήσετε τις επιδόσεις στα παιχνίδια σας, όμως δεν φέρνει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς μερικά παιχνίδια δεν την υποστηρίζουν ολοκληρωτικά, με την αύξηση να ανέρχεται στα 0.5 frames στην χειρότερη περίπτωση. Ακόμη, εφόσον ο τίτλος την υποστηρίζει, μπορεί να δούμε και αύξηση της τάξης του 100-300%, κάτι που είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτο στον μέσο gamer.

Για τον λόγο αυτό, θα αναφερθούμε στο Review του A10-7850K από το Techspot, το οποίο δοκίμασε τον νεότερο APU της AMD και σε Dual Graphics mode δείχνοντας τις θετικές και τις αρνητικές επιπτώσεις του σε μια πληθώρα τίτλων. Σε πολλά παιχνίδια βλέπουμε διάφορες ασυμβατότητες όπως μείωση των frames όταν χρησιμοποιούνται δύο GPUs σε σχέση με μια και από την άλλη, games όπως το BioShock: Infinite και το Arma 3 αποδίδουν επιδεικνύουν εξαιρετικό scaling ξεπερνώντας τον ανταγωνισμό.

Επιλογικά, η τεχνολογία Dual Graphics αποτελεί μια καλή λύση που απευθύνεται κυρίως στον gamer που δεν θέλει να χώσει βαθιά το χέρι στην τσέπη, έχοντας μικρές απαιτήσεις από τα παιχνίδια του. Φυσικά για να αποφευχθούν τυχόν παρανοήσεις, ο εκάστοτε gamer θα πρέπει πάντα να βλέπει τα παιχνίδια που έχει σκοπό να τρέξει και να κάνει μια έρευνα για το scaling, κάτι που ισχύει και για το CrossFireX το οποίο λειτουργεί με πανομοιότυπο τρόπο.