MSI GTX 680 Lightning Review: Strike Number 2!
Υπάρχουν οι mainstream κάρτες, για όποιον επιθυμεί απλό high-res gaming. Υπάρχουν οι flagship GPUs HD7970 και GTX 680 γι' αυτούς που θέλουν τις επιδόσεις. Όμως, όσοι ψάχνουν τις maximum επιδόσεις και το καλύτερο δυνατό OC, όσοι ασχολούνται με το Benching ενεργά και ψάχνουν την καλύτερη δυνατή κάρτα που θα τους δώσει μέχρι και το τελευταίο extra MHz, τότε μόνο μία είναι η λύση, και αυτή ακούει στο όνομα Lightning! Όσοι ασχολούνται εδώ και χρόνια με το hardware, θα γνωρίζουν την μοναδική σειρά της Lightning από την MSI, ένας από τους ελάχιστους "πραγματικούς" Printed Circuit Board (PCB) κατασκευαστές. Η MSI με την χρόνια ενασχόληση της στην παραγωγή μητρικών και καρτών γραφικών, έχει την δυνατότητα μέσω της πείρας και της τεχνογνωσία της να παράγει μοναδικά SKUs που απότερο σκοπό έχουν να ικανοποιήσουν από τον από τον απαιτητικό PC Gamer μέχρι τον επαγγελματία Overclocker. Υπάρχουν οι mainstream κάρτες, για όποιον επιθυμεί απλό high-res gaming. Υπάρχουν οι flagship GPUs HD7970 και GTX 680 γι' αυτούς που θέλουν τις επιδόσεις. Όμως, όσοι ψάχνουν τις maximum επιδόσεις και το καλύτερο δυνατό OC, όσοι ασχολούνται με το Benching ενεργά και ψάχνουν την καλύτερη δυνατή κάρτα που θα τους δώσει μέχρι και το τελευταίο extra MHz, τότε μόνο μία είναι η λύση, και αυτή ακούει στο όνομα Lightning! Όσοι ασχολούνται εδώ και χρόνια με το hardware, θα γνωρίζουν την μοναδική σειρά της Lightning από την MSI, ένας από τους ελάχιστους "πραγματικούς" Printed Circuit Board (PCB) κατασκευαστές. Η MSI με την χρόνια ενασχόληση της στην παραγωγή μητρικών και καρτών γραφικών, έχει την δυνατότητα μέσω της πείρας και της τεχνογνωσία της να παράγει μοναδικά SKUs που απότερο σκοπό έχουν να ικανοποιήσουν από τον από τον απαιτητικό PC Gamer μέχρι τον επαγγελματία Overclocker.
Μέσα σε μόλις 2 παραγράφους θα παρατηρήσατε ότι αναφέραμε αρκετές φορές τον όρο overclocking, και σίγουρα για την μοναδική κοινότητα του HwBox ο συγκεκριμένος όρος έχει αρκετή βαρύτητα στις συνειδήσεις κάποιων. Όλοι μας γνωρίζουμε πως για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, δεν απαιτούνται μόνο γνώσεις και μεράκι, αλλά και το κατάλληλο hardware το οποίο είναι έτοιμο να υπακούσει και να θυσιαστεί στον στα πολλά volt και τις ακραίες θερμοκρασίες που θα το υποβάλλει ο Overclocker, χωρίς να τον ταλαιπωρήσει βγάζοντας τα τερτίπια της ή να τον βασανίζει με τα μικρά όριά της ειδικά δε όταν ο χρόνος πιέζει και το άζωτο δεν ρέει άφθονο! Και εδώ έρχεται η MSI να βάλει την υπογραφή της.
Θα χρειαστεί να πάμε μερικά χρόνια πίσω για να δούμε την ενασχόληση της MSI ενεργά με τον χώρο του Overclocking. Δεν ξεχνάμε τον θεσμό πλέον MSI M.O.A. (Master Overclocking Arena) ούτε φυσικά την πληθώρα των OC προϊόντων της, από τις "απλές" Factory O/Ced GPUs μέχρι τις σπέσιαλ Hawk Edititon, Power Edition και προσφάτως M-Power Μητρικές. Όλα αυτά όμως οφείλουν την ύπαρξή τους στις MSI Lightning!
Μερικούς μήνες νωρίτερα είδαμε την πρώτη της "Κολεξιόν 2012", MSI 7970 Lightning, εξοπλισμένη με το Tahiti XT αρκετά killer O/C features. Αυτή την φορά, ήρθε η σειρά του GK104 να "δείξει τα δόντια του" απέναντι στα παγκόσμια ρεκόρ που έθεσε ο "έταιρος αδερφός" του, και σε συνδυασμό με τα ίδια όπλα έρχεται με στόχο να κατακτήσει την κορυφή. Θα καταφέρει να σταθεί αντάξιο την στιγμή που ο πήχης είναι τόσο ψηλά;
Σε αυτό το σημείο του review, θεωρούμε απαραίτητο να πούμε δυο λόγια για την αρχιτεκτονική στην οποία βασίζονται οι νέες GPU της nVidia, εν ονόματι "Kepler". Όπως έχει ανακοινωθεί, GTX 660 Ti, GTX 670 και 680, χρησιμοποιούν την 28nm GK104 GPU της nVidia. Φυσικά από κάρτα σε κάρτα παρατηρούνται αρκετές διαφορές, πράγμα που εν τέλει οδηγεί στην υπεροχή της 680 σε μεγαλύτερες αναλύσεις. Έτσι λοιπόν τόσο η 660 Ti όσο και η 670, διαθέτουν 1344 CUDA Shader Cores, σε αντίθεση με την 680 που καλείται να δαμάσει 1536 πυρήνες CUDA. Ρίχνοντας μια ματιά στο GK104 die, παρατηρεί κανείς ότι οι 660 Ti και 670 μοιάζουν αρκετά. Και στις δύο περιπτώσεις έχουν αφαιρεθεί 192 Shaders εν συγκρίσει με την GTX 680, ενώ παράλληλα έχει απενεργοποιηθεί και ένα CUDA core cluster (SM). Με λίγα λόγια η GTX 680 έχει 8 physical clusters, ενώ οι GTX 670/660 Ti έχουν 7 clusters.
Μία από τις βασικότερες διαφορές της νέας αρχιτεκτονικής, η οποία θα παραξενέψει τους ορκισμένους nVidia users, είναι ότι πλέον η συχνότητα πυρήνα και η συχνότητα των shaders δουλεύουν με αναλογία 1:1. Αν θυμάστε καλά, τα προηγούμενα χρόνια οι nVidia κάρτες είχαν shaders χρονισμένους σε διπλάσια συχνότητα από αυτή του πυρήνα (synced), ενώ παράλληλα ο χρήστης είχε την δυνατότητα να "παίξει" σε unsynced mode και να υπερχρονίσει ξεχωριστά το shader frequency. Με την αρχιτεκτονική Kepler όμως η συγκεκριμένη δυνατότητα των nVidia καταργήθηκε. Άρα στην περίπτωση της 660 Ti μας, και η συχνότητα του πυρήνα και η συχνότητα των shaders ανέρχονται στα 915MHz.
Το δεύτερο καινούριο χαρακτηριστικό της Kepler GK104 GPU, ονομάζεται Boost Clock. Όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, το boost clock έχει τεράστια επίδραση στις επιδόσεις της κάρτας! Τι είναι όμως αυτό το GPU Boost και για ποιο λόγο το "έριξε" στην αγορά η nVidia; Όπως έχει συμβεί και με τους επεξεργαστές τα τελευταία χρόνια, έτσι και οι κάρτες γραφικών έφτασαν πλέον σε ένα σημείο που οι επιδόσεις περιορίζονται λόγω της αυξημένης ενεργειακής κατανάλωσης. Αναλογιστείτε ότι τα δύο τελευταία χρόνια, η ενεργειακή κατανάλωση συνεχώς αυξανόταν στα μεγάλα μοντέλα, επιτρέποντας έτσι στις εταιρείες να προσφέρουν καλύτερες επιδόσεις. Από ένα σημείο και μετά όμως, οι κατασκευάστριες εταιρείες καρτών γραφικών έπρεπε να στραφούν περισσότερο στο efficiency, παρά στις ωμές επιδόσεις. Έπρεπε δηλαδή να δημιουργήσουν GPUs που πιέζονται να αποδώσουν το μέγιστο δυνατό, κρατώντας ταυτόχρονα την κατανάλωση σε πιο λογικά επίπεδα.
Αναφορικά με τους επεξεργαστές, η λύση στο εν λόγω πρόβλημα ήρθε με Turbo Boost, το οποίο αυξάνει την συχνότητα λειτουργίας του επεξεργαστή μόνο όταν ήταν αναγκαίο, διατηρώντας έτσι το TDP κάτω από το μέγιστο επιτρεπτό όριο. Με την τεχνολογία Turbo Boost, οι Intel & AMD κατάφεραν να προσφέρουν το μέγιστο των επιδόσεων, χωρίς καν να πλησιάζουν τα όρια του TDP.
Στις κάρτες γραφικών όμως, που το workload δεν μοιράζεται ακριβώς ανά threads, τα πράγματα ήταν πιο δύσκολα. Το πρώτο βήμα έγινε το 2010 από την AMD, με την τεχνολογία PowerTune και την σειρά Radeon HD 6900. Όταν μία εφαρμογή απαιτούσε ισχύ από την GPU, η συχνότητα λειτουργίας του πυρήνα αυξανόταν. Όταν πλέον δεν απαιτούσε τόση ισχύ, η τεχνολογία PowerTune προκαλούσε ένα είδος throttling στην GPU, μείωνε τα ρολόγια και έριχνε την ενεργειακή κατανάλωση. Το πράσινο στρατόπεδο χρειάστηκε λίγο παραπάνω χρόνο, όμως πλέον έχει και αυτό μία απάντηση στα προβλήματα ενέργειας των GPU, το GPU Boost.
Εν ολίγοις, το GPU Boost, αυξάνει την συχνότητα του core clock από τα 915MHz στα 980MHz όταν αυξάνεται το workload της GPU. Η διαφορά όμως με το PowerTune είναι ότι δεν παραμένει πάντα στα 980MHz. Το GPU Boost προσαρμόζει την συχνότητα από τα 915MHz μέχρι και τα 980MHz, πάντα σε συνάρτηση με το φορτίο, την θερμοκρασία και την ποιότητα της GPU. Όταν λοιπόν παίζετε παιχνίδια, αναλόγως με το τι απαιτητικές σκηνές καλείται να αντιμετωπίσει η κάρτα γραφικών, προσαρμόζει σε πραγματικό χρόνο την συχνότητα πυρήνα για να αποδίδει όσο το δυνατόν πιο αποδοτικά. Έξυπνο;
Εφόσον όμως η GTX 660 Ti και η GTX 670 έχουν ίδιο αριθμό shaders και clusters, για ποιο λόγο διαφέρουν οι επιδόσεις τους; Εκτός από τον μεγαλύτερο χρονισμό πυρήνα στην περίπτωση της 670, η 660 Ti αποδίδει χειρότερα επειδή έχει λιγότερα ROP Engines. Πιο συγκεκριμένα διαθέτει 24, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα αδέρφια της, που διαθέτουν 32. Αν όλα τα παραπάνω δεν σας έχουν καλύψει μέχρι στιγμής και θέλετε να μάθετε περισσότερα για την GK104 Kepler GPU, διαβάστε παρακάτω. Περιορισμό επίσης έχουμε και στο Memory Bandwidth, που "έπεσε" στα 192-bit από τα 256 των μεγαλύτερων μοντέλων.
Μία πλήρως λειτουργική GK104 GPU όπως βγαίνει από το εργοστάσιο, περιλαμβάνει: 1536 CUDA Cores, 192 core clusters, 8 geometry units, 4 raster units, 128 Texture units, 32 ROP Engines, 256-bit GDDR5 memory bus και υποστήριξη DirectX 11. Μία πλήρως λειτουργική GK104 GPU με ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά, θα συναντήσετε στην GTX 680. Αναφέραμε προηγουμένως ότι οι GTX 660/670 έχουν το ίδιο chip, όμως το ένα core cluster είναι απενεργοποιημένο. Ο αριθμός των clusters σε μια GTX 680 προκύπτει αν διαιρέσουμε τα CUDA Cores με τα Shader Processors. 1536 : 192 = 8 Shader Clusters (SMs).
Στο παραπάνω διάγραμμα μπορείτε να δείτε από τι αποτελείται ένας Shader Cluster, εν συντομία SM ή SMX όπως το αποκαλεί τώρα η nVidia. Όμως το SMX δεν είναι απλά μια νέα ονομασία. Προσφέρει μεγαλύτερο shader, texture και geometry processing σε σχέση με ένα απλό SM. Γνωρίζοντας ότι η GK104 έχει 128 texture filtering units διαθέσιμα και ότι κάθε SM αποτελείται από 16 texture units καταλαβαίνουμε ότι:
Από το παραπάνω καταλαβαίνει κανείς πόσο πολύ διαφέρει η αρχιτεκτονική Kepler από την προγενέστερη Fermi. Συνεχίζοντας με την αρχιτεκτονική αυτή καθ' αυτή, κάτω από το GK104 host interface υπάρχουν: Μία Gigathread engine, τέσσερα GPCs, τέσσερις memory controllers, ROP partitions και μία L2 Cache χωρητικότητας 768KB. Κάθε GPC περιλαμβάνει οχτώ polymorph engines. Τα ROP partitions βρίσκονται από το πάνω και το κάτω μέρος της L2 Cache. Από 'κει και πέρα κάθε Shader Cluster συνδέεται με L1 cache, ενώ όλα μαζί μοιράζονται την L2 Cache. Για αυτό και είπαμε ότι το shading και το geometry performance έχουν αυξηθεί αισθητά πλέον.
Unboxing
Άλλη μια ξεχωριστή GPU καταφτάνει στον πάγκο του HwBox και αυτή τη φορά οι απαιτήσεις είναι μεγάλες. Ανοίγοντας την συσκευασία, η κάρτα καθώς και τα συνοδευτικά της παρουσιάζονται στον επίδοξο reviewer! Όντας υποψιασμένος από το bundle της 7970 Lightning, ανέμενα και όντως συνάντησα τα απολύτως απαραίτητα: 1 DVI to VGA adaptor, 2 6pin to 8pin PCI-E adaptors, τα απαραίτητα καλώδια για σύνδεση των Voltage Measurement Points καθώς και 1 μακρύ SLI bridge, Quick Install Guide και το συνοδευτικό DVD με τους Drivers και το MSI Afterburner, πράγματα που μπορείτε όμως να βρείτε και με μια απλή αναζήτηση στο Internet!
Κρατώντας την MSI GTX 680 Lightning στα χέρια μου, διαπίστωσα πως αν δίπλα είχα την αντίστοιχη 7970 δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω ποια είναι ποια, εκτός και αν κοιτούσα το rear panel τις διαθέσιμες εξόδους: ενώ η 7970 διαθέτει 2 DL-DVI και 4 mini-DisplayPorts, η GTX 680 Lightning έχει τις στάνταρ 2 x DVI, 1x HDMI και 1x DisplayPort, όλες εκ των οποίων είναι επιχρυσωμένες για ακόμα καλύτερη επαφή μεταξύ βύσματος -θύρας (προσθέτοντας και ένα bling-bling στοιχείο ομορφιάς στην κάρτα!) Κατά τα άλλα, οι κάρτες είναι τόσο παρόμοιες, που εύκολα θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην παραπάνω... "σύγχυση!"
Ξεκινώντας με το σύστημα ψύξης, να τονίσουμε αρχικά πως είναι η τέταρτη γενιά του δημοφιλούς TwinFrozr που συναντάμε ως επί το πλείστον στις Lightning και Hawk. Το μαύρο-κίτρινο κάλυμμα φροντίζει να βελτιστοποιήσει την ροή του αέρα εντός του TwinFrozr αλλά παράλληλα και να το συγκρατεί σταθερά. Αξίζει να τονίσουμε 3 πράγματα: Πρώτον ότι το κάλυμμα είναι κατασκευασμένο πλήρως από μέταλλο, δεύτερον την καλή ποιότητα βαφής που έχει αλλά και τα ανάγλυφα λογότυπα που είναι σχεδιασμένα πάνω του, και τρίτον το ότι το εξωτερικό κάλυμμα ξεπερνά σε ύψος το PCB, αυξάνοντας κατά 3 εκατοστά το συνολικό ύψος της κάρτας. Προχωρώντας στα ενδότερα του TwinFrozr, βλέπουμε αρχικά τους 2 92mm PWM ανεμιστήρες και οι οποίοι συγκρατούνται πάνω στην αλουμινένια ψύκτρα. Η ψύκτρα περιέχει αρκετά πυκνά πτερύγια και το μέγεθός της ισοφαρίζει σχεδόν το μέγεθος του PCB. Η επαφή με το GK 104 γίνεται μέσω χάλκινης επιφάνειας, ενώ τα 5 επίσης χάλκινα heatpipes διαμέτρου 8mm διώχνουν την θερμότητα από τον πυρήνα προς όλη την έκταση της ψύκτρας. Σημειωτέον δε, πως τόσο η επιφάνεια επαφής όσο και τα heatpipes είναι επινικελωμένα και δίνουν άλλη ομορφιά στην κάρτα, καμουφλάροντας την… ακατέργαστη ομορφιά του χαλκού αλλά και προστατεύοντάς τον από την οξείδωση! Ένα έξτρα στοιχείο στην ψύξη είναι η μεταλλική επιφάνεια που καλύπτει τις μνήμες και διάφορα στοιχεία του PCB, επιτρέποντάς του ακόμα καλύτερη ψύξη. Το σύστημα συγκρατείται από τις reference βίδες στήριξης που περιβάλουν τον πυρήνα, και επαρκούν ώστε να το συγκρατήσουν σταθερότατα. Τελευταία σημεία άξια αναφοράς είναι ότι το TwinFrozr έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να μην παγιδεύεται σκόνη στο εσωτερικό της κάρτας, και πως επίσης είναι ανοιχτού τύπου με την θερμότητα να φεύγει από τα πλάγια της κάρτας και ένα μικρό ποσοστό της από το I/O plate της.
Η MSI, ένας από τους λίγους κατασκευαστές PCB, επέλεξε για μια ακόμα φορά να εφαρμόσει την τεχνογνωσία που έχει στην κατασκευή ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, και γι' αυτό δεν αρκέστηκε στο reference PCB που παρέχει η nVidia. Αντί αυτού, σχεδίασε από την αρχή το PCB φέρνοντας την 680 OC στα δικά της μέτρα. Επίσης ενσωμάτωσε τα Military Class Components III, μια σειρά πιο ποιοτικών στοιχείων που στόχο έχουν την καλύτερη και πιο σταθερή τροφοδοσία του GK104, επιτρέποντας καλύτερο OC potential αλλά και μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο. Τα στοιχεία διακρίνονται άμεσα με την κάρτα εντελώς "γυμνή", ενώ αυτά που ξεχωρίζουν είναι οι Hi-c, SFC καθώς και οι All Solid πυκνωτές. Επίσης, διακρίνουμε τα 2 SLI fingers τα οποία μας προδιαθέτουν πως η 680 OC δύναται να ενσωματωθεί ακόμα και σε 3-way SLI! Ως GPU νεώτερης γενιάς, o PCI Express bus υποστηρίζει εγγενώς την 3η εκδοχή του προτύπου.
Σαν μια έξτρα προσθήκη, επιλογή της MSI ήταν να ανέβει λίγο παραπάνω από το εργοστασιακά ρολόγια, "ολοκληρώνοντας" έτσι ακόμα περισσότερο το τελικό προϊόν. Για το λόγο αυτό η MSI έθεσε τους χρονισμούς στα 1058MHz/ 1502 MHz για πυρήνα και μνήμες αντίστοιχα, ενώ το Boost Clock του πυρήνα φτάνει τα 1124MHz. Αυτό σημαίνει ότι αναλόγως το ενεργειακό και υπολογιστικό φορτίο της κάρτας, έχουμε στην διάθεσή μας ένα εύρος 66MHz. Το Overclocking λόγω των "κλειδωμένων" ρυθμιστών τάσης, είναι δυνατό με την χρήση του MSI Afterburner, του πασίγνωστου Overclocking utility που έχει αναπτύξει MSI με βάση το παλιό γνωστό RivaTuner.
Ώρα να δούμε την GTX 680 Lightning υπό μια οπτική γωνία που θα συναντήσει περισσότερο ο overclocker. Πρώτα απ όλα είναι το μεγαλύτερο μέγεθός της, που επιτρέπει στην Lightning να ενσωματώσει περισσότερες φάσεις τροφοδοσίας, φτάνοντας τις 17 (14+2+1), με τις φάσεις να είναι από χρυσά solid state chokes, ένα από τα στοιχεία του Military Class 3ης γενιάς. Οι φάσεις οδηγούνται από τον γνωστό πλέον ελεγκτή της CHIL, τον οποίο συναντάμε και στα reference PCBs. Τα υπόλοιπα στοιχεία που φιλοξενούνται στο PCB είναι τα CopperMOS, Hi-C πυκνωτές καθώς και οι dark solid πυκνωτές. Για την τροφοδοσία της κάρτας η MSI διάλεξε να υπερκαλύψει τις ενεργειακές απαιτήσεις τις, δίνοντας 2 8pin PCI-E υποδοχές που θα δώσουν 300W + 75W από τον δίαυλο PCI-E, φτάνοντας τα 375W μέγιστο θεωρητικό κατανάλωσης! Παρόλα αυτά, με τις καταναλώσεις των σύγχρονων συστημάτων, ακόμη και με 1 650W τροφοδοτικό θα είστε πλήρως καλυμμένοι, αλλά για multi-GPU setups θα πρέπει να μεταβείτε σε κάτι περισσότερο.
Το δεύτερο στοιχείο είναι τα τρία voltage check points που υπάρχουν στο πάνω μέρος του Printed Circuit Board (ναι το PCB λέμε!). Εκεί μπορείτε να συνδέσετε το πολύμετρο σας και να λάβετε πιο ακριβείς μετρήσεις για τα V-GPU, V-MEM και V-VDDCI, τα οποία είναι πλήρως παραμετροποιήσιμα από το MSI Afterburner. Μέσα από το software επίσης μπορείτε να λάβετε και την θερμοκρασία τόσο του πυρήνα, αλλά επιπλέον και των μνημών και του VRM MOSFET. Τέλος η θέση των check points κρίνεται αρκετά βολική και εύκολα προσβάσιμη, κάτι που θα διευκολύνει τον extreme overclocker.
Τελειώνοντας με την εμπρός πλευρά του PCB, οι μνήμες που χρησιμοποιήθηκαν είναι τα πασίγνωστα Hynix 256MB modules, 8 στο σύνολο τους για να φτάσουν το στάνταρ των 2GB VRAM που προσφέρουν οι περισσότερες GTX 680.
Στην πίσω πλευρά του PCB υπάρχει το καλαίσθητο μαύρο backplate, το οποίο όμως υπάρχει περισσότερο για λόγους ομορφιάς παρά ως κάτι ουσιαστικό. Και αυτό είναι πλήρως μεταλλικό και έχει εξαιρετική ματ βαφή, ενώ το λογότυπο "lightning" είναι στραμμένο κατάλληλα ώστε να διακρίνεται σωστά όταν η κάρτα είναι τοποθετημένη σε κάποιο κουτί. Στην δεξιά πλευρά του PCB, όπου το backplate είναι διάτρητο, υπάρχουν τοποθετημένα 8 μπλε LEDs. Οι παρατηρητικοί θα αντιληφθούν ότι είναι τοποθετημένα ακριβώς κάτω από τα VRMs, και φροντίζουν να μας παρέχουν μια έξτρα πληροφορία για τον φόρτο των VRM. Ενδεικτικά, σε idle κατάσταση είναι ενεργοποιημένα μόλις τα 2, ενώ σε πλήρες φόρτο είναι συνήθως τα 7. Υπάρχουν και άλλα 4 LED λειτουργίας, τα οποία αμέσως μετά το POST θα ανάψουν πλήρως ενημερώνοντας μας πως όλα λειτουργούν επαρκώς.
Δεν θα αμελήσουμε να αναφερθούμε στο μεγάλο ατού της Lightning, και αυτό είναι το GPU Reactor. Βρίσκεται τοποθετημένο στο κέντρο του backplate, κάτω από το πλαστικό κάλυμμα που φέρει το λογότυπο της MSI (και ναι, θυμίζει αρκετά το power unit του Iron Man!) . To GPU Reactor είναι ένα επιπρόσθετο PCB, το οποίο φέρει πυκνωτές τανταλίου και θα αναλάβει να φιλτράρει καλύτερα την τάση στον πυρήνα. Το GPU Reactor είναι αφαιρούμενο καθώς συνδέεται με 2 εξά-πινες επαφές, ενώ MSI αυτή τη φορά ενσωμάτωσε την τροφοδοσία των LED στις επαφές αφαιρώντας το extra καλώδιο το οποίο -ahem- είχαμε καταστρέψει στην 7970 Lightning. Το GPU Reactor πάντως θα είναι χρήσιμο περισσότερο σε καταστάσεις LN2 OC, καθώς σε aircooled oc μάλλον τα VRMs επαρκούν. Πάντως η MSI φρόντισε να το κάνει αφαιρούμενο, καθώς για stock καταστάσεις μπορεί οποιοσδήποτε να το βγάλει εφόσον κάνει το πλάτος της κάρτας να ξεφεύγει από τα όρια των PCI slots.
Δεν έχουμε κάτι περισσότερο να προσθέσουμε, γι' αυτό ξεκινάμε τις δοκιμές!
Είδαμε τι θα πρέπει να περιμένουμε αμέσως μόλις βγάλουμε την MSI GTX 680 Lightning από την συσκευασία της. Αυτό που απομένει είναι να την τοποθετήσουμε αμέσως στο σύστημα της δοκιμής μας για να δούμε πως τελικά αποδίδει. Ώρα για δοκιμές!
Μετά από προσεκτική μελέτη, διαλέξαμε οκτώ παιχνίδια τα οποία θα testάρουμε σε τρία διαφορετικά σενάρια: Στην πιο ρεαλιστική των 1680 x 1050 με 4x AA και High Detail Settings, όπου το σύστημα θα αξιολογηθεί πιο συνολικά, θα πάρουμε και ένα run στα 1920 x 1080 με full φίλτρα και maxed out settings, όπου εδώ το μεγαλύτερο ρόλο θα παίξει η κάρτα γραφικών, ενώ τέλος, ένα ακόμα run αυτή την φορά στα 2560x1440 Ultra Settings, όπου θα διαπιστώσουμε ποια είναι τα όρια της κάρτας σε υπερ-υψηλές αναλύσεις. Κάπως έτσι, θα έχουμε μια πλήρη εικόνα για την απόδοση της κάρτας σε επτά πολύ διάσημα παιχνίδια:
Ακολούθως θα πάρουμε scores από τέσσερα από τα πιο σημαντικά 3D Benchmarks, το 3D Mark 06, το performance mode του 3D Mark Vantage, το performance mode του 3D Mark 11 και τέλος ένα σχετικά δύσκολο run στο Unigine Heaven 2.5. Ακόμα θα δοκιμάσουμε να clockάρουμε την κάρτα, τόσο με stock ρολόγια όσο και Overclocked, με την default τάση πυρήνα, ενώ επίσης δεν θα παραλείψουμε να σας παρουσιάσουμε τα ευρήματά μας σε overclock με αυξημένη vGPU. Βρίσκοντας σταθερές ρυθμίσεις θα σας δείξουμε αν και πόσο αυξάνονται οι επιδόσεις σε κάποια από τα παραπάνω παιχνίδια και benchmarks. Συνοπτικά λοιπόν έχουμε:
Για το όλο εγχείρημα θα χρησιμοποιηθεί ένας αρκετά υπερχρονισμένος Intel Core i7 3770 στα 4100 MHz που θεωρήσαμε ότι είναι ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός σύγχρονου gaming rig. Παρακάτω θα βρείτε αναλυτικά τα specs του συστήματος της δοκιμής.
Αν διαθέτετε οθόνη με μέγιστη ανάλυση λιγότερη από 1920x1080 τότε μια GTX 680 δεν είναι για εσάς. Η κάρτα των δοκιμών μας καταφέρνει με αρκετή άνεση να αντέξει μεγάλες αναλύσεις και επίπεδα λεπτομερειών. Συνεχίζουμε!
Οι επιδόσεις μειώνονται αρκετά όταν γίνει χρήση του Ultra Profile, προφίλ που όμως μπορεί να αντεπεξέλθει μια GTX 680 από μόνη της. Όσον αφορά το WiC, η σχετικά μέτρια μηχανή γραφικών καταφέρνει να κάνει μεγάλες "βουτιές" στα FPS, όμως κατά μέσο όρο είναι υπέρ-αποδεκτά.
Σε δυο απαιτητικούς για την GPU τίτλους, το Call of Pripyat και το Lost Planet 2, η MSI GTX 680 Lightning πιάνει κορυφαίες επιδόσεις και αποδίδει τα αναμενόμενα, με εξαιρετικά average και πολύ καλά min FPS. Προχωράμε!
Ίσως είναι η πρώτη φορά που ξεπεράσαμε, με σχετική άνεση τους 10000 πόντους στο 3D Mark 11. Βέβαια, αυτό εν μέρει μπορεί να οφείλεται τόσο στην διαφορετική πλατφόρμα που χρησιμοποιήσαμε (Core i7 3770, Z77) όσο και στα υψηλά default ρολόγια που προσφέρει η MSI GTX 680 Lightning. Κατά τα λοιπά, η 680 Lightning δείχνει πως έχει ικανότητες για πολλά παραπάνω!
Ένας από τους κρίσιμους παράγοντες στην επιλογής μιας σύγχρονης GPU είναι και αυτός της απόδοσης του συστήματος ψύξης. Όταν αναφερόμαστε δε σε high end GPUs με αρκετά αυξημένο κόστος, τότε ένα μέτριο ή/και θορυβώδες σύστημα ψύξης είναι αυτό που μπορεί να κάνει την διαφορά ή να είναι deal breaker.
Ακολουθεί το γράφημα θερμοκρασιών με βάση τα δεδομένα που συλλέξαμε από την MSI GTX 680 Lightning:
Ξεκινώντας από την θερμική απόδοση, όπως θα είδατε από το παραπάνω γράφημα, η GTX 680 Lightning με το TwinFrozr IV απέδωσε τα μέγιστα! Όταν κάνουμε λόγο για ένα "φυσιολογικό" Overclocking, το TwinFrozr IV καταφέρνει και διατηρεί τις θερμοκρασίες σε απολύτως φυσιολογικά επίπεδα! Παράλληλα, λόγω της διαφορετικής χαρτογράφησης του BIOS της 680, το προφίλ των ανεμιστήρων κινήθηκε σε ήσυχα επίπεδα, αν και σε υψηλό φόρτο δεν θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την GTX 680 Lightning ως "αθόρυβη". Επίσης, αν δυστυχώς επιλέξουμε να υπερχρονίσουμε την κάρτα, δυστυχώς βρήκαμε σε "τοίχο" σχετικά γρήγορα, οπότε δυστυχώς το TwinFrozr IV δεν μπορεί να βοηθήσει περαιτέρω το Air OC, οπότε σε εκείνο το σημείο θα χρειαστείτε άλλες μορφές ψύξης για να επιτύχετε κάτι καλύτερο!
Παρόλο την αρκετά καλή της απόδοση, η MSI GTX 680 Lightning χάνει, για λίγο, το βραβείο "Silence".
Lightning = Overclocking, οπότε πάμε να δούμε τι καταφέραμε προσπαθώντας να υπερχρονίσουμε την κάρτα που είχαμε στα χέρια μας, έστω και χωρίς ακραίες μορφές ψύξης.
Αρχικά να πούμε ότι συνηθίζουμε να υπερχρονίζουμε τις GPU μας σε δυο στάδια, όπου στο πρώτο ανεβάζουμε συχνότητες όσο το δυνατόν περισσότερο χωρίς "πείραγμα" των default τάσεων, κάτι που κάνουμε στο δεύτερο σκέλος των δοκιμών. Δεδομένου όμως πως οι εργοστασιακές συχνότητες είναι αρκετά υψηλές, ενώ ταυτόχρονα δεν μπορούμε να προβλέψουμε την συμπεριφορά του GPU Boost, θα παρακάμψουμε το πρώτο σκέλος και θα πάμε απ' ευθείας στο δεύτερο!
Αφήνοντας τις "απλές" μετρήσεις, ήρθε η ώρα να κινήσουμε τις διαδικασίες για το Overclocking της GTX 680 Lightning - και πολύ αργήσαμε, δικαίως θα πείτε. Γυρίσαμε τον διακόπτη στο δεύτερο και επιθετικό BIOS της κάρτας και αρχίσαμε το τεστάρισμα...
...Μέχρι να χαλαστούμε σχετικά γρήγορα. Για κάποιο περίεργο λόγο, όταν γυρίζαμε τον διακόπτη στη θέση "2", η GTX 680 Lightning αποτύγχανε να ξεκινήσει. Δυστυχώς, σύντομα καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως το 2ο BIOS ήταν corrupted με αποτέλεσμα το σύστημα να αποτυγχάνει να εκκινήσει! Flick back στην θέση "1" και έτσι άρχισε μια σειρά από αλλεπάλληλα emails από και προς το τμήμα εξυπηρέτησης της MSI, μέχρι να βρεθεί η λύση.
Η αλήθεια είναι πως αυτό το γεγονός με δυσαρέστησε λίγο. Θέλω να πιστεύω πως αυτό οφειλόταν σε λόγους που έχουν να κάνουν με το ότι η κάρτα είναι reviewing sample, οπότε είτε λόγω της πρώιμης έκδοσή της είτε μέσω παρέμβασης προηγούμενου reviewer, το 2ο BIOS κατέστη μη λειτουργικό. Πιστεύω πως αυτό το γεγονός είναι μεμονωμένο περιστατικό και ότι δεν θα συμβεί αυτό σε κάποιο retail SKU. Θα ήθελα πάντως να χρησιμοποιήσω εξ αρχής το 2ο BIOS καθώς ενεργοποιεί κάποιες έξτρα δυνατότητες της κάρτας.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, εκτελέσαμε το MSI Afterburner και αρχίσαμε τους πειραματισμούς. Ένα μελανό σημείο είναι πως η μεταβολή των συχνοτήτων και των τάσεων, παρόλο που γίνεται με το παραδοσιακό slider, γίνεται με offset από τα defaults και όχι με απόλυτες μεταβολές όπως είχαμε συνηθίσει να στοχεύουμε σε συγκεκριμένες συχνότητες και τάσεις, κάτι που για αρχή μπορεί να μπερδέψει κάποιους. Γι' αυτό το λόγο, προτείνεται και η εκτέλεση ενός επιπλέον GPU-Z, όπου μετά από κάθε νέα εφαρμογή ρυθμίσεων, να βλέπουμε άμεσα τα αποτελέσματα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι σταματήσαμε εκεί, καθώς πεισμώσαμε να υπερχρονίσουμε την GTX 680 Lightning. Σύντομα πάντως πέσαμε σε τοίχο, καθώς ακόμη και +100MHz ακόμα και με 100mV παραπάνω και το Board Power στο 133%, η κάρτα δεν ήταν σταθερή. Τελικό αποτέλεσμα; 1250 MHz στον πυρήνα με Boost Clock στα 1315 MHz και 1500 MHz στις μνήμες, ήταν το καλύτερο δυνατό που μπορέσαμε να κάνουμε. Τα αποτελέσματα που λάβαμε ήταν ενθαρρυντικά. Θα θέλαμε πάντως να δούμε από την αρχή πόσο διαφορετικά θα συμπεριφερόταν η GTX 680 Lightning με το Triple Overvoltage και με το Board Power στο 300%, πράγματα που προσφέρει το LN2 "Slow" BIOS.
Αν θα προτείναμε τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις για "24/7" σενάριο; Ίσως και ναι, αν και πάντα ότι έχει σχέση με overclocking, συνίσταται με επιφύλαξη. Κυρίως γιατί είμαστε συνηθισμένοι στο να βλέπουμε "καλά" αλλά και "κακά" κομμάτια, πυρήνες δηλαδή που δεν ανεβαίνουν σε συχνότητες όσο κάποιοι άλλοι. Με λίγο πειραματισμό και αρκετά driver crashes θα μάθετε εύκολα τα όρια του πυρήνα σας!
Ακολουθούν τα παραδοσιακά γραφήματα, ενώ παρακάτω σας παρουσιάζουμε και τις μετρήσεις που λάβαμε από δυο δημοφιλή παιχνίδια, το Crysis 2 και το DiRT 3.
Έφτασε λοιπόν το φινάλε ενός ακόμα review από το HwBox.gr! Η MSI GTX 680 Lightning ως ένα ιδιαίτερο προϊόν, αξίζει - ίσως - λίγο περισσότερης ειδικής μεταχείρισης λόγω του OC χαρακτήρα της, και εκεί είναι το σημείο που θα σταθούμε περισσότερο.
Και λέω ίσως, γιατί φυσικά οι επιδόσεις της είναι κορυφαίες και αυτό είναι που στιγματίζει περισσότερο οποιαδήποτε GPU. Σαν μια τυπική GTX 680, η συγκεκριμένη Lightning δεν έχει τίποτα να ζηλέψει, όπως θα διαπιστώσατε στις προηγούμενες σελίδες μας. Ναι, για μια ακόμα φορά θα τονίσουμε πως οι GTX 680 "αδικούνται" από τα 2 GB VRAM που διαθέτουν, και αυτό όχι γιατί θα τα χρειαστεί στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αλλά σε εκείνες τις ειδικές περιπτώσεις όπου οι αναλύσεις και τα φίλτρα εξομάλυνσης έχουν φτάσει στο μέγιστο δυνατό επίπεδο.
Επιστρέφοντας πίσω στην MSI GTX 680 Lightning λοιπόν. Η MSI GTX 680 Lightning μας ικανοποίησε στους περισσότερους τομείς. Η εξαιρετική ποιότητα κατασκευής,και το τελικό φινίρισμα είναι στοιχεία που έκαναν ίσως την θετικότερη εντύπωση. Το ίδιο συμβαίνει και για την απόδοση του συστήματος ψύξης TwinFrozr IV, το οποίο μας ενθουσίασε στον ίδιο βαθμό όπως και στις MSI R7970 Lightning και MSI GTX 660 Ti Power Edition (σε μια πιο μικρή εκδοχή).
Δεν θα μπορούσα να ζητήσω πολλά παραπάνω πράγματα και καλούδια από το Overclocking SKU της MSI, it has what it needs. Αυτό που οφείλω να είμαι απαιτητικός είναι η ουσία της GTX 680 Lightning, και αυτή δεν είναι άλλη από το... overclocking.
Όπως θα διαβάσατε και στην αντίστοιχη σελίδα, δυστυχώς αυτή η εμπειρία δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για το δείγμα το οποίο είχα στα χέρια μου. Παρ' όλα αυτά θα προσπαθήσω να αξιολογήσω την GTX 680 Lightning όσο πιο σφαιρικά μπορώ, βάση των δυνατοτήτων της αλλά και το πως κινείται σε Extreme OC καταστάσεις -και εκεί είναι που τα καταφέρνει αξιόλογα, πολύ καλύτερα σε σχέση με οποιοδήποτε non-OC κομμάτι κυκλοφορεί αυτή την στιγμή στην αγορά. Μακάρι να είχαμε και εμείς την δυνατότητα να φτάσουμε τα ρολόγια του Vivi στα 1980/1900 ΜHz για παράδειγμα - και αυτές είναι οι επιδόσεις που επιτυγχάνονται μόνο με κομμάτια σαν την MSI GTX 680 Lightning!
Τιμή; Τσουχτερή σαφώς. Με έναν μέσο όρο στην Ελληνική αγορά ~ 650? δεν θα λέγαμε πως είναι προϊόν που αφορά την πλειοψηφία του καταναλωτικού κοινού. Οι Lightning GPUs είναι και θα παραμείνουν μοναδικές στο είδος τους, και αυτό είναι που κάνει την τιμή τους αρκετά δυσπρόσιτη.
Αυτά για την ώρα, από μια GPU-κόσμημα. Stay HwBoxed!
Αποτελεσματική ψύξη
Κορυφαίες επιδόσεις
Άψογο Build Quality
Εξαιρετικό Performance / Watt
2GB VRAM είναι λίγα
Το GPU Boost περιπλέκει το OC
Ευχαριστούμε θερμά την MSI Europe για την παραχώρηση του δείγματος!
Μέσα σε μόλις 2 παραγράφους θα παρατηρήσατε ότι αναφέραμε αρκετές φορές τον όρο overclocking, και σίγουρα για την μοναδική κοινότητα του HwBox ο συγκεκριμένος όρος έχει αρκετή βαρύτητα στις συνειδήσεις κάποιων. Όλοι μας γνωρίζουμε πως για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, δεν απαιτούνται μόνο γνώσεις και μεράκι, αλλά και το κατάλληλο hardware το οποίο είναι έτοιμο να υπακούσει και να θυσιαστεί στον στα πολλά volt και τις ακραίες θερμοκρασίες που θα το υποβάλλει ο Overclocker, χωρίς να τον ταλαιπωρήσει βγάζοντας τα τερτίπια της ή να τον βασανίζει με τα μικρά όριά της ειδικά δε όταν ο χρόνος πιέζει και το άζωτο δεν ρέει άφθονο! Και εδώ έρχεται η MSI να βάλει την υπογραφή της.
Θα χρειαστεί να πάμε μερικά χρόνια πίσω για να δούμε την ενασχόληση της MSI ενεργά με τον χώρο του Overclocking. Δεν ξεχνάμε τον θεσμό πλέον MSI M.O.A. (Master Overclocking Arena) ούτε φυσικά την πληθώρα των OC προϊόντων της, από τις "απλές" Factory O/Ced GPUs μέχρι τις σπέσιαλ Hawk Edititon, Power Edition και προσφάτως M-Power Μητρικές. Όλα αυτά όμως οφείλουν την ύπαρξή τους στις MSI Lightning!
Μερικούς μήνες νωρίτερα είδαμε την πρώτη της "Κολεξιόν 2012", MSI 7970 Lightning, εξοπλισμένη με το Tahiti XT αρκετά killer O/C features. Αυτή την φορά, ήρθε η σειρά του GK104 να "δείξει τα δόντια του" απέναντι στα παγκόσμια ρεκόρ που έθεσε ο "έταιρος αδερφός" του, και σε συνδυασμό με τα ίδια όπλα έρχεται με στόχο να κατακτήσει την κορυφή. Θα καταφέρει να σταθεί αντάξιο την στιγμή που ο πήχης είναι τόσο ψηλά;
| GPU / Architecture | nVidia GK 104 / Kepler | |
| Clock Speeds | 1111MHz (Boost: 1176MHz) Core Clock 1502MHz Memory Clock | |
| Memory | Hynnix 2GB GDDR5 | |
| Cooler | 2x 90mm fan, 5 heatpipes | |
| PSU needed | 550W | |
| Video Outputs | 2 x Dual-Link DVI 1 x HDMI 1.4a 1 x DisplayPort 1.2 | |
| Dimensions | 280x129x49.15 mm | |
| Accessories | DVI to VGA Adapter 2 x 6 PIN to Molex Power Cable | |
Σε αυτό το σημείο του review, θεωρούμε απαραίτητο να πούμε δυο λόγια για την αρχιτεκτονική στην οποία βασίζονται οι νέες GPU της nVidia, εν ονόματι "Kepler". Όπως έχει ανακοινωθεί, GTX 660 Ti, GTX 670 και 680, χρησιμοποιούν την 28nm GK104 GPU της nVidia. Φυσικά από κάρτα σε κάρτα παρατηρούνται αρκετές διαφορές, πράγμα που εν τέλει οδηγεί στην υπεροχή της 680 σε μεγαλύτερες αναλύσεις. Έτσι λοιπόν τόσο η 660 Ti όσο και η 670, διαθέτουν 1344 CUDA Shader Cores, σε αντίθεση με την 680 που καλείται να δαμάσει 1536 πυρήνες CUDA. Ρίχνοντας μια ματιά στο GK104 die, παρατηρεί κανείς ότι οι 660 Ti και 670 μοιάζουν αρκετά. Και στις δύο περιπτώσεις έχουν αφαιρεθεί 192 Shaders εν συγκρίσει με την GTX 680, ενώ παράλληλα έχει απενεργοποιηθεί και ένα CUDA core cluster (SM). Με λίγα λόγια η GTX 680 έχει 8 physical clusters, ενώ οι GTX 670/660 Ti έχουν 7 clusters.
Μία από τις βασικότερες διαφορές της νέας αρχιτεκτονικής, η οποία θα παραξενέψει τους ορκισμένους nVidia users, είναι ότι πλέον η συχνότητα πυρήνα και η συχνότητα των shaders δουλεύουν με αναλογία 1:1. Αν θυμάστε καλά, τα προηγούμενα χρόνια οι nVidia κάρτες είχαν shaders χρονισμένους σε διπλάσια συχνότητα από αυτή του πυρήνα (synced), ενώ παράλληλα ο χρήστης είχε την δυνατότητα να "παίξει" σε unsynced mode και να υπερχρονίσει ξεχωριστά το shader frequency. Με την αρχιτεκτονική Kepler όμως η συγκεκριμένη δυνατότητα των nVidia καταργήθηκε. Άρα στην περίπτωση της 660 Ti μας, και η συχνότητα του πυρήνα και η συχνότητα των shaders ανέρχονται στα 915MHz.
Το δεύτερο καινούριο χαρακτηριστικό της Kepler GK104 GPU, ονομάζεται Boost Clock. Όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, το boost clock έχει τεράστια επίδραση στις επιδόσεις της κάρτας! Τι είναι όμως αυτό το GPU Boost και για ποιο λόγο το "έριξε" στην αγορά η nVidia; Όπως έχει συμβεί και με τους επεξεργαστές τα τελευταία χρόνια, έτσι και οι κάρτες γραφικών έφτασαν πλέον σε ένα σημείο που οι επιδόσεις περιορίζονται λόγω της αυξημένης ενεργειακής κατανάλωσης. Αναλογιστείτε ότι τα δύο τελευταία χρόνια, η ενεργειακή κατανάλωση συνεχώς αυξανόταν στα μεγάλα μοντέλα, επιτρέποντας έτσι στις εταιρείες να προσφέρουν καλύτερες επιδόσεις. Από ένα σημείο και μετά όμως, οι κατασκευάστριες εταιρείες καρτών γραφικών έπρεπε να στραφούν περισσότερο στο efficiency, παρά στις ωμές επιδόσεις. Έπρεπε δηλαδή να δημιουργήσουν GPUs που πιέζονται να αποδώσουν το μέγιστο δυνατό, κρατώντας ταυτόχρονα την κατανάλωση σε πιο λογικά επίπεδα.
Αναφορικά με τους επεξεργαστές, η λύση στο εν λόγω πρόβλημα ήρθε με Turbo Boost, το οποίο αυξάνει την συχνότητα λειτουργίας του επεξεργαστή μόνο όταν ήταν αναγκαίο, διατηρώντας έτσι το TDP κάτω από το μέγιστο επιτρεπτό όριο. Με την τεχνολογία Turbo Boost, οι Intel & AMD κατάφεραν να προσφέρουν το μέγιστο των επιδόσεων, χωρίς καν να πλησιάζουν τα όρια του TDP.
Στις κάρτες γραφικών όμως, που το workload δεν μοιράζεται ακριβώς ανά threads, τα πράγματα ήταν πιο δύσκολα. Το πρώτο βήμα έγινε το 2010 από την AMD, με την τεχνολογία PowerTune και την σειρά Radeon HD 6900. Όταν μία εφαρμογή απαιτούσε ισχύ από την GPU, η συχνότητα λειτουργίας του πυρήνα αυξανόταν. Όταν πλέον δεν απαιτούσε τόση ισχύ, η τεχνολογία PowerTune προκαλούσε ένα είδος throttling στην GPU, μείωνε τα ρολόγια και έριχνε την ενεργειακή κατανάλωση. Το πράσινο στρατόπεδο χρειάστηκε λίγο παραπάνω χρόνο, όμως πλέον έχει και αυτό μία απάντηση στα προβλήματα ενέργειας των GPU, το GPU Boost.
Εν ολίγοις, το GPU Boost, αυξάνει την συχνότητα του core clock από τα 915MHz στα 980MHz όταν αυξάνεται το workload της GPU. Η διαφορά όμως με το PowerTune είναι ότι δεν παραμένει πάντα στα 980MHz. Το GPU Boost προσαρμόζει την συχνότητα από τα 915MHz μέχρι και τα 980MHz, πάντα σε συνάρτηση με το φορτίο, την θερμοκρασία και την ποιότητα της GPU. Όταν λοιπόν παίζετε παιχνίδια, αναλόγως με το τι απαιτητικές σκηνές καλείται να αντιμετωπίσει η κάρτα γραφικών, προσαρμόζει σε πραγματικό χρόνο την συχνότητα πυρήνα για να αποδίδει όσο το δυνατόν πιο αποδοτικά. Έξυπνο;
Εφόσον όμως η GTX 660 Ti και η GTX 670 έχουν ίδιο αριθμό shaders και clusters, για ποιο λόγο διαφέρουν οι επιδόσεις τους; Εκτός από τον μεγαλύτερο χρονισμό πυρήνα στην περίπτωση της 670, η 660 Ti αποδίδει χειρότερα επειδή έχει λιγότερα ROP Engines. Πιο συγκεκριμένα διαθέτει 24, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα αδέρφια της, που διαθέτουν 32. Αν όλα τα παραπάνω δεν σας έχουν καλύψει μέχρι στιγμής και θέλετε να μάθετε περισσότερα για την GK104 Kepler GPU, διαβάστε παρακάτω. Περιορισμό επίσης έχουμε και στο Memory Bandwidth, που "έπεσε" στα 192-bit από τα 256 των μεγαλύτερων μοντέλων.
Μία πλήρως λειτουργική GK104 GPU όπως βγαίνει από το εργοστάσιο, περιλαμβάνει: 1536 CUDA Cores, 192 core clusters, 8 geometry units, 4 raster units, 128 Texture units, 32 ROP Engines, 256-bit GDDR5 memory bus και υποστήριξη DirectX 11. Μία πλήρως λειτουργική GK104 GPU με ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά, θα συναντήσετε στην GTX 680. Αναφέραμε προηγουμένως ότι οι GTX 660/670 έχουν το ίδιο chip, όμως το ένα core cluster είναι απενεργοποιημένο. Ο αριθμός των clusters σε μια GTX 680 προκύπτει αν διαιρέσουμε τα CUDA Cores με τα Shader Processors. 1536 : 192 = 8 Shader Clusters (SMs).
Στο παραπάνω διάγραμμα μπορείτε να δείτε από τι αποτελείται ένας Shader Cluster, εν συντομία SM ή SMX όπως το αποκαλεί τώρα η nVidia. Όμως το SMX δεν είναι απλά μια νέα ονομασία. Προσφέρει μεγαλύτερο shader, texture και geometry processing σε σχέση με ένα απλό SM. Γνωρίζοντας ότι η GK104 έχει 128 texture filtering units διαθέσιμα και ότι κάθε SM αποτελείται από 16 texture units καταλαβαίνουμε ότι:
- Η GTX 580 έχει 16 SMs x 4 Texture Units = 64
- Η GTX 660 έχει 7 SMs x 16 Texture Units = 112
- Η GTX 670 έχει 7 SMs x 16 Texture Units = 112
- Η GTX 680 έχει 8 SMs x 16 Texture Units = 128
Από το παραπάνω καταλαβαίνει κανείς πόσο πολύ διαφέρει η αρχιτεκτονική Kepler από την προγενέστερη Fermi. Συνεχίζοντας με την αρχιτεκτονική αυτή καθ' αυτή, κάτω από το GK104 host interface υπάρχουν: Μία Gigathread engine, τέσσερα GPCs, τέσσερις memory controllers, ROP partitions και μία L2 Cache χωρητικότητας 768KB. Κάθε GPC περιλαμβάνει οχτώ polymorph engines. Τα ROP partitions βρίσκονται από το πάνω και το κάτω μέρος της L2 Cache. Από 'κει και πέρα κάθε Shader Cluster συνδέεται με L1 cache, ενώ όλα μαζί μοιράζονται την L2 Cache. Για αυτό και είπαμε ότι το shading και το geometry performance έχουν αυξηθεί αισθητά πλέον.
UnboxingΆλλη μια ξεχωριστή GPU καταφτάνει στον πάγκο του HwBox και αυτή τη φορά οι απαιτήσεις είναι μεγάλες. Ανοίγοντας την συσκευασία, η κάρτα καθώς και τα συνοδευτικά της παρουσιάζονται στον επίδοξο reviewer! Όντας υποψιασμένος από το bundle της 7970 Lightning, ανέμενα και όντως συνάντησα τα απολύτως απαραίτητα: 1 DVI to VGA adaptor, 2 6pin to 8pin PCI-E adaptors, τα απαραίτητα καλώδια για σύνδεση των Voltage Measurement Points καθώς και 1 μακρύ SLI bridge, Quick Install Guide και το συνοδευτικό DVD με τους Drivers και το MSI Afterburner, πράγματα που μπορείτε όμως να βρείτε και με μια απλή αναζήτηση στο Internet!
Κρατώντας την MSI GTX 680 Lightning στα χέρια μου, διαπίστωσα πως αν δίπλα είχα την αντίστοιχη 7970 δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω ποια είναι ποια, εκτός και αν κοιτούσα το rear panel τις διαθέσιμες εξόδους: ενώ η 7970 διαθέτει 2 DL-DVI και 4 mini-DisplayPorts, η GTX 680 Lightning έχει τις στάνταρ 2 x DVI, 1x HDMI και 1x DisplayPort, όλες εκ των οποίων είναι επιχρυσωμένες για ακόμα καλύτερη επαφή μεταξύ βύσματος -θύρας (προσθέτοντας και ένα bling-bling στοιχείο ομορφιάς στην κάρτα!) Κατά τα άλλα, οι κάρτες είναι τόσο παρόμοιες, που εύκολα θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην παραπάνω... "σύγχυση!"
Ξεκινώντας με το σύστημα ψύξης, να τονίσουμε αρχικά πως είναι η τέταρτη γενιά του δημοφιλούς TwinFrozr που συναντάμε ως επί το πλείστον στις Lightning και Hawk. Το μαύρο-κίτρινο κάλυμμα φροντίζει να βελτιστοποιήσει την ροή του αέρα εντός του TwinFrozr αλλά παράλληλα και να το συγκρατεί σταθερά. Αξίζει να τονίσουμε 3 πράγματα: Πρώτον ότι το κάλυμμα είναι κατασκευασμένο πλήρως από μέταλλο, δεύτερον την καλή ποιότητα βαφής που έχει αλλά και τα ανάγλυφα λογότυπα που είναι σχεδιασμένα πάνω του, και τρίτον το ότι το εξωτερικό κάλυμμα ξεπερνά σε ύψος το PCB, αυξάνοντας κατά 3 εκατοστά το συνολικό ύψος της κάρτας. Προχωρώντας στα ενδότερα του TwinFrozr, βλέπουμε αρχικά τους 2 92mm PWM ανεμιστήρες και οι οποίοι συγκρατούνται πάνω στην αλουμινένια ψύκτρα. Η ψύκτρα περιέχει αρκετά πυκνά πτερύγια και το μέγεθός της ισοφαρίζει σχεδόν το μέγεθος του PCB. Η επαφή με το GK 104 γίνεται μέσω χάλκινης επιφάνειας, ενώ τα 5 επίσης χάλκινα heatpipes διαμέτρου 8mm διώχνουν την θερμότητα από τον πυρήνα προς όλη την έκταση της ψύκτρας. Σημειωτέον δε, πως τόσο η επιφάνεια επαφής όσο και τα heatpipes είναι επινικελωμένα και δίνουν άλλη ομορφιά στην κάρτα, καμουφλάροντας την… ακατέργαστη ομορφιά του χαλκού αλλά και προστατεύοντάς τον από την οξείδωση! Ένα έξτρα στοιχείο στην ψύξη είναι η μεταλλική επιφάνεια που καλύπτει τις μνήμες και διάφορα στοιχεία του PCB, επιτρέποντάς του ακόμα καλύτερη ψύξη. Το σύστημα συγκρατείται από τις reference βίδες στήριξης που περιβάλουν τον πυρήνα, και επαρκούν ώστε να το συγκρατήσουν σταθερότατα. Τελευταία σημεία άξια αναφοράς είναι ότι το TwinFrozr έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να μην παγιδεύεται σκόνη στο εσωτερικό της κάρτας, και πως επίσης είναι ανοιχτού τύπου με την θερμότητα να φεύγει από τα πλάγια της κάρτας και ένα μικρό ποσοστό της από το I/O plate της.
Η MSI, ένας από τους λίγους κατασκευαστές PCB, επέλεξε για μια ακόμα φορά να εφαρμόσει την τεχνογνωσία που έχει στην κατασκευή ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, και γι' αυτό δεν αρκέστηκε στο reference PCB που παρέχει η nVidia. Αντί αυτού, σχεδίασε από την αρχή το PCB φέρνοντας την 680 OC στα δικά της μέτρα. Επίσης ενσωμάτωσε τα Military Class Components III, μια σειρά πιο ποιοτικών στοιχείων που στόχο έχουν την καλύτερη και πιο σταθερή τροφοδοσία του GK104, επιτρέποντας καλύτερο OC potential αλλά και μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο. Τα στοιχεία διακρίνονται άμεσα με την κάρτα εντελώς "γυμνή", ενώ αυτά που ξεχωρίζουν είναι οι Hi-c, SFC καθώς και οι All Solid πυκνωτές. Επίσης, διακρίνουμε τα 2 SLI fingers τα οποία μας προδιαθέτουν πως η 680 OC δύναται να ενσωματωθεί ακόμα και σε 3-way SLI! Ως GPU νεώτερης γενιάς, o PCI Express bus υποστηρίζει εγγενώς την 3η εκδοχή του προτύπου.
Σαν μια έξτρα προσθήκη, επιλογή της MSI ήταν να ανέβει λίγο παραπάνω από το εργοστασιακά ρολόγια, "ολοκληρώνοντας" έτσι ακόμα περισσότερο το τελικό προϊόν. Για το λόγο αυτό η MSI έθεσε τους χρονισμούς στα 1058MHz/ 1502 MHz για πυρήνα και μνήμες αντίστοιχα, ενώ το Boost Clock του πυρήνα φτάνει τα 1124MHz. Αυτό σημαίνει ότι αναλόγως το ενεργειακό και υπολογιστικό φορτίο της κάρτας, έχουμε στην διάθεσή μας ένα εύρος 66MHz. Το Overclocking λόγω των "κλειδωμένων" ρυθμιστών τάσης, είναι δυνατό με την χρήση του MSI Afterburner, του πασίγνωστου Overclocking utility που έχει αναπτύξει MSI με βάση το παλιό γνωστό RivaTuner.
Ώρα να δούμε την GTX 680 Lightning υπό μια οπτική γωνία που θα συναντήσει περισσότερο ο overclocker. Πρώτα απ όλα είναι το μεγαλύτερο μέγεθός της, που επιτρέπει στην Lightning να ενσωματώσει περισσότερες φάσεις τροφοδοσίας, φτάνοντας τις 17 (14+2+1), με τις φάσεις να είναι από χρυσά solid state chokes, ένα από τα στοιχεία του Military Class 3ης γενιάς. Οι φάσεις οδηγούνται από τον γνωστό πλέον ελεγκτή της CHIL, τον οποίο συναντάμε και στα reference PCBs. Τα υπόλοιπα στοιχεία που φιλοξενούνται στο PCB είναι τα CopperMOS, Hi-C πυκνωτές καθώς και οι dark solid πυκνωτές. Για την τροφοδοσία της κάρτας η MSI διάλεξε να υπερκαλύψει τις ενεργειακές απαιτήσεις τις, δίνοντας 2 8pin PCI-E υποδοχές που θα δώσουν 300W + 75W από τον δίαυλο PCI-E, φτάνοντας τα 375W μέγιστο θεωρητικό κατανάλωσης! Παρόλα αυτά, με τις καταναλώσεις των σύγχρονων συστημάτων, ακόμη και με 1 650W τροφοδοτικό θα είστε πλήρως καλυμμένοι, αλλά για multi-GPU setups θα πρέπει να μεταβείτε σε κάτι περισσότερο.
Το δεύτερο στοιχείο είναι τα τρία voltage check points που υπάρχουν στο πάνω μέρος του Printed Circuit Board (ναι το PCB λέμε!). Εκεί μπορείτε να συνδέσετε το πολύμετρο σας και να λάβετε πιο ακριβείς μετρήσεις για τα V-GPU, V-MEM και V-VDDCI, τα οποία είναι πλήρως παραμετροποιήσιμα από το MSI Afterburner. Μέσα από το software επίσης μπορείτε να λάβετε και την θερμοκρασία τόσο του πυρήνα, αλλά επιπλέον και των μνημών και του VRM MOSFET. Τέλος η θέση των check points κρίνεται αρκετά βολική και εύκολα προσβάσιμη, κάτι που θα διευκολύνει τον extreme overclocker.
Τελειώνοντας με την εμπρός πλευρά του PCB, οι μνήμες που χρησιμοποιήθηκαν είναι τα πασίγνωστα Hynix 256MB modules, 8 στο σύνολο τους για να φτάσουν το στάνταρ των 2GB VRAM που προσφέρουν οι περισσότερες GTX 680.
Στην πίσω πλευρά του PCB υπάρχει το καλαίσθητο μαύρο backplate, το οποίο όμως υπάρχει περισσότερο για λόγους ομορφιάς παρά ως κάτι ουσιαστικό. Και αυτό είναι πλήρως μεταλλικό και έχει εξαιρετική ματ βαφή, ενώ το λογότυπο "lightning" είναι στραμμένο κατάλληλα ώστε να διακρίνεται σωστά όταν η κάρτα είναι τοποθετημένη σε κάποιο κουτί. Στην δεξιά πλευρά του PCB, όπου το backplate είναι διάτρητο, υπάρχουν τοποθετημένα 8 μπλε LEDs. Οι παρατηρητικοί θα αντιληφθούν ότι είναι τοποθετημένα ακριβώς κάτω από τα VRMs, και φροντίζουν να μας παρέχουν μια έξτρα πληροφορία για τον φόρτο των VRM. Ενδεικτικά, σε idle κατάσταση είναι ενεργοποιημένα μόλις τα 2, ενώ σε πλήρες φόρτο είναι συνήθως τα 7. Υπάρχουν και άλλα 4 LED λειτουργίας, τα οποία αμέσως μετά το POST θα ανάψουν πλήρως ενημερώνοντας μας πως όλα λειτουργούν επαρκώς.
Δεν θα αμελήσουμε να αναφερθούμε στο μεγάλο ατού της Lightning, και αυτό είναι το GPU Reactor. Βρίσκεται τοποθετημένο στο κέντρο του backplate, κάτω από το πλαστικό κάλυμμα που φέρει το λογότυπο της MSI (και ναι, θυμίζει αρκετά το power unit του Iron Man!) . To GPU Reactor είναι ένα επιπρόσθετο PCB, το οποίο φέρει πυκνωτές τανταλίου και θα αναλάβει να φιλτράρει καλύτερα την τάση στον πυρήνα. Το GPU Reactor είναι αφαιρούμενο καθώς συνδέεται με 2 εξά-πινες επαφές, ενώ MSI αυτή τη φορά ενσωμάτωσε την τροφοδοσία των LED στις επαφές αφαιρώντας το extra καλώδιο το οποίο -ahem- είχαμε καταστρέψει στην 7970 Lightning. Το GPU Reactor πάντως θα είναι χρήσιμο περισσότερο σε καταστάσεις LN2 OC, καθώς σε aircooled oc μάλλον τα VRMs επαρκούν. Πάντως η MSI φρόντισε να το κάνει αφαιρούμενο, καθώς για stock καταστάσεις μπορεί οποιοσδήποτε να το βγάλει εφόσον κάνει το πλάτος της κάρτας να ξεφεύγει από τα όρια των PCI slots.
Δεν έχουμε κάτι περισσότερο να προσθέσουμε, γι' αυτό ξεκινάμε τις δοκιμές!
Είδαμε τι θα πρέπει να περιμένουμε αμέσως μόλις βγάλουμε την MSI GTX 680 Lightning από την συσκευασία της. Αυτό που απομένει είναι να την τοποθετήσουμε αμέσως στο σύστημα της δοκιμής μας για να δούμε πως τελικά αποδίδει. Ώρα για δοκιμές!
Μετά από προσεκτική μελέτη, διαλέξαμε οκτώ παιχνίδια τα οποία θα testάρουμε σε τρία διαφορετικά σενάρια: Στην πιο ρεαλιστική των 1680 x 1050 με 4x AA και High Detail Settings, όπου το σύστημα θα αξιολογηθεί πιο συνολικά, θα πάρουμε και ένα run στα 1920 x 1080 με full φίλτρα και maxed out settings, όπου εδώ το μεγαλύτερο ρόλο θα παίξει η κάρτα γραφικών, ενώ τέλος, ένα ακόμα run αυτή την φορά στα 2560x1440 Ultra Settings, όπου θα διαπιστώσουμε ποια είναι τα όρια της κάρτας σε υπερ-υψηλές αναλύσεις. Κάπως έτσι, θα έχουμε μια πλήρη εικόνα για την απόδοση της κάρτας σε επτά πολύ διάσημα παιχνίδια:
- DiRT 3
- FarCry 2
- Crysis 2
- World in Conflict
- F1 2011
- S.T.A.L.K.E.R Call of Pripyat
- Lost Planet 2
Ακολούθως θα πάρουμε scores από τέσσερα από τα πιο σημαντικά 3D Benchmarks, το 3D Mark 06, το performance mode του 3D Mark Vantage, το performance mode του 3D Mark 11 και τέλος ένα σχετικά δύσκολο run στο Unigine Heaven 2.5. Ακόμα θα δοκιμάσουμε να clockάρουμε την κάρτα, τόσο με stock ρολόγια όσο και Overclocked, με την default τάση πυρήνα, ενώ επίσης δεν θα παραλείψουμε να σας παρουσιάσουμε τα ευρήματά μας σε overclock με αυξημένη vGPU. Βρίσκοντας σταθερές ρυθμίσεις θα σας δείξουμε αν και πόσο αυξάνονται οι επιδόσεις σε κάποια από τα παραπάνω παιχνίδια και benchmarks. Συνοπτικά λοιπόν έχουμε:
- 3D Mark Vantage
- 3D Mark 11
Για το όλο εγχείρημα θα χρησιμοποιηθεί ένας αρκετά υπερχρονισμένος Intel Core i7 3770 στα 4100 MHz που θεωρήσαμε ότι είναι ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός σύγχρονου gaming rig. Παρακάτω θα βρείτε αναλυτικά τα specs του συστήματος της δοκιμής.
Σύστημα Δοκιμών |
Hardware | |
Motherboard : | MSI Z77A-GD45 |
CPU : | Intel Core i7 3770 @4100MHz |
RAM : | GSKILL Ripjaws @ 1866MHz 9-11-11-24 |
SSD : | Kingston HyperX 128GB |
PSU : | Corsair TX650 V2 |
OS : | Windows 7 Ultimate 64bit SP1 |
Driver Version : | 306.97 |
CPU Cooler : | Corsair H100 |
Case : | DimasTech BenchTable |
 | Game Info |
| Developer: | Codemasters Racing |
| Graphics Engine: | Ego Engine |
| Graphics API: | DX11 |
| Release Year: | 2011 |
Το DiRT 3 αποτελεί την τρίτη προσθήκη στην επιτυχημένη σειρά Dirt της Colin McRae Rally series, ανεπτυγμένη από την Codemaster. Διαθέτει 100 άγριες διαδρομές και επικές πίστες, νέο career mode, μοντέρνα και κλασικά αμάξια, super buggies, RAID φορτηγά και περισσότερους πραγματικούς σπόνσορες και αστέρες του αθλήματος. Επιπλέον, περιλαμβάνει δυναμικά καιρικά φαινόμενα, ακραίες συνθήκες όπως χιόνι και πάγο, split-screen, party modes, open-world περιοχή και δυνατότητα για uploads στο YouTube. Μην αμελήσουμε να αναφέρουμε και το GymKhana mode όπου δάσκαλός σας θα είναι ο μετρ του sport, Ken Block.
 | Game Info |
| Developer: | Ubisoft Montreal |
| Graphics Engine: | Dunia |
| Graphics API: | DX10.1 |
| Release Year: | 2008 |
Θυμηθείτε μερικά χρόνια πριν, όταν το 2004 μαζί με το Half-Life 2 και ένα χρόνο μετά την έκδοση του Doom III, ένα παιχνίδι με το παράξενο όνομα Far Cry από την άγνωστη τότε Γερμανική Crytek κατάφερε να κάνει το "μπαμ", φέρνοντας τη γραφική επανάσταση στα ανοιχτά περιβάλλοντα, κατορθώνοντας να ενθουσιάσει τους PC Gamers ανά τον κόσμο. Όλοι μας θυμόμαστε να περιπλανόμαστε στις παραλίες και στη ζούγκλα των νησιών του Far Cry με κεντρικό ήρωα τον Jack Carver, ο οποίος μας μετέφερε σε εξωτικά μέρη, γεμάτα και με μεταλλαγμένα πειράματα από έναν ανορθόδοξο επιστήμονα.
Αυτά πλέον με το Far Cry 2 αποτελούν παρελθόν. Ο νέος τίτλος της σειράς, φτιαγμένος όχι από την Crytek αλλά από την ίδια τη Ubisoft, χρησιμοποιώντας το καμάρι της που ακούει στο όνομα Dunia Engine (και όχι CryEngine όπως το πρώτο), μας μεταφέρει στις σαβάνες και τα αφιλόξενα περιβάλλοντα της Αφρικής, σε έναν πολύ πιο εξελιγμένο τίτλο από το πρώτο παιχνίδι. Όχι πλέον είναι εντελώς Free Roaming, αλλά η Dunia (η λέξη "κόσμος" στα Αραβικά) στην ουσία έδωσε στους δημιουργούς του παιχνιδιού τη δυνατότητα να φτιάξουν ένα "Grand Theft Auto" στην Αφρική - χωρίς αυτή τη φορά να κυνηγάμε μεταλλαγμένους ή εξωγήινους, αλλά μπαίνοντας στο σώμα διαφορετικών κάθε φορά χαρακτήρων που ο σκοπός τους είναι ένας - να σκοτώσουν τον "Jackal", έναν μεγαλέμπορο όπλων, ο οποίος παίζει σημαντικότατο ρόλο στον εμφύλιο πόλεμο μέσα στον οποίο βρίσκει ο παίχτης τον εαυτό του εμπλεκόμενο.
Μια ίσως και ρεαλιστική άποψη της σημερινής Αφρικής, με το ΑΚ-47 να είναι σύμβολο και τα ματωμένα διαμάντια το νόμισμα - αυτό είναι το Far Cry 2.
Αυτά πλέον με το Far Cry 2 αποτελούν παρελθόν. Ο νέος τίτλος της σειράς, φτιαγμένος όχι από την Crytek αλλά από την ίδια τη Ubisoft, χρησιμοποιώντας το καμάρι της που ακούει στο όνομα Dunia Engine (και όχι CryEngine όπως το πρώτο), μας μεταφέρει στις σαβάνες και τα αφιλόξενα περιβάλλοντα της Αφρικής, σε έναν πολύ πιο εξελιγμένο τίτλο από το πρώτο παιχνίδι. Όχι πλέον είναι εντελώς Free Roaming, αλλά η Dunia (η λέξη "κόσμος" στα Αραβικά) στην ουσία έδωσε στους δημιουργούς του παιχνιδιού τη δυνατότητα να φτιάξουν ένα "Grand Theft Auto" στην Αφρική - χωρίς αυτή τη φορά να κυνηγάμε μεταλλαγμένους ή εξωγήινους, αλλά μπαίνοντας στο σώμα διαφορετικών κάθε φορά χαρακτήρων που ο σκοπός τους είναι ένας - να σκοτώσουν τον "Jackal", έναν μεγαλέμπορο όπλων, ο οποίος παίζει σημαντικότατο ρόλο στον εμφύλιο πόλεμο μέσα στον οποίο βρίσκει ο παίχτης τον εαυτό του εμπλεκόμενο.
Μια ίσως και ρεαλιστική άποψη της σημερινής Αφρικής, με το ΑΚ-47 να είναι σύμβολο και τα ματωμένα διαμάντια το νόμισμα - αυτό είναι το Far Cry 2.
Αν διαθέτετε οθόνη με μέγιστη ανάλυση λιγότερη από 1920x1080 τότε μια GTX 680 δεν είναι για εσάς. Η κάρτα των δοκιμών μας καταφέρνει με αρκετή άνεση να αντέξει μεγάλες αναλύσεις και επίπεδα λεπτομερειών. Συνεχίζουμε!
 | Game Info |
| Developer: | Crytek Frankfurt |
| Graphics Engine: | CryEngine 3 |
| Graphics API: | DX11 |
| Release Year: | 2011 |
Ο κόσμος έχει αρχίσει να καταστρέφεται από μια σειρά κλιματικών αλλαγών και η κοινωνία είναι στα πρόθυρα της ολικής κατάρρευσης. Οι εξωγήινοι εισβολείς επέστρεψαν δριμύτεροι από ποτέ με μοναδικό σκοπό τον αφανισμό του ανθρώπινου γένους, αρχίζοντας την προσπάθεια τους από την ολοκληρωτική καταστροφή της πιο εμβληματικής πόλης ανά τον κόσμο. Στη Νέα Υόρκη, οι τρομακτικοί εισβολείς προελαύνουν στους δρόμους της πόλης και ο φόβος από τον εφιάλτη που ζουν τα εκατομμύρια κατοίκων, εξαπλώνεται με αστραπιαία ταχύτητα. Η πόλη είναι σε ένα μόνιμο χάος, οι δρόμοι έχουν γεμίσει συντρίμμια και στον ορίζοντα διακρίνονται μόνο φλεγόμενοι ουρανοξύστες. Αυτή είναι η πραγματικότητα στην Νέα Υόρκη, το έτος 2033.
Ούτε οι παραστρατιωτικές οργανώσεις με την επιβολή του νόμου, αλλά ούτε και οι δυνάμεις της αμερικάνικης στρατιωτικής μηχανής μπορoύν να σταθούν ενάντια στους εισβολείς. Για να επιβιώσετε μέσα σε αυτή τη δίνη του θανάτου απαιτείται στρατιωτική τεχνολογία πέρα από οτιδήποτε σύγχρονο έχετε δει ποτέ. Γίνετε ένας Supersoldier, χειριστείτε την στρατιωτική τεχνολογία του μέλλοντος...το Nanosuit 2 και κάντε την ύστατη προσπάθεια για να σώσετε την ανθρωπότητα από την καταστροφή. Αντέχετε;
Ούτε οι παραστρατιωτικές οργανώσεις με την επιβολή του νόμου, αλλά ούτε και οι δυνάμεις της αμερικάνικης στρατιωτικής μηχανής μπορoύν να σταθούν ενάντια στους εισβολείς. Για να επιβιώσετε μέσα σε αυτή τη δίνη του θανάτου απαιτείται στρατιωτική τεχνολογία πέρα από οτιδήποτε σύγχρονο έχετε δει ποτέ. Γίνετε ένας Supersoldier, χειριστείτε την στρατιωτική τεχνολογία του μέλλοντος...το Nanosuit 2 και κάντε την ύστατη προσπάθεια για να σώσετε την ανθρωπότητα από την καταστροφή. Αντέχετε;
 | Game Info |
| Developer: | Massive Entertainment |
| Graphics Engine: | MassTech Game Engine |
| Graphics API: | DX10.1 |
| Release Year: | 2008 |
Δεν είναι λίγοι αυτοί που αναρωτήθηκαν τι θα συνέβαινε αν όντως οι Σοβιετικοί είχαν πραγματοποιήσει μια επίθεση στις Η.Π.Α., με εισβολή από αέρα και έδαφος. Αρκετοί, όταν σκέφτονται ένα τέτοιο σενάριο μιλάνε για ρίψη χιλιάδων πυρηνικών κεφαλών, οι οποίες θα βύθιζαν τον πλανήτη σε ένα πυρηνικό χειμώνα άνευ προηγουμένου. Το World in Conflict όμως, έχει άλλη άποψη για το πως θα μπορούσε να εξελιχθεί η ιστορία.
Έτσι, οι Σοβιέτ το 1989 έχοντας χάσει σημαντική πολιτική, κοινωνική και οικονομική δύναμη, αποφάσισαν να κάνουν μια μαζική επίθεση στις Η.Π.Α., αναζητώντας την ανάσταση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας μέσω της κατάκτησης του μισητότερου τότε αντιπάλου τους. Ο σκοπός δεν ήταν λοιπόν η εξολόθρευση των Ηνωμένων Πολιτειών με τη χρήση των άπειρων πυρηνικών που διέθετε το Σοβιετικό έθνος, αλλά η αναδιαμόρφωση της Αμερικής σε μια Κομμουνιστική ήπειρο, με σκοπό την παγκόσμια επικράτηση του Κομμουνισμού.
Το World in Conflict λοιπόν, μας μεταφέρει σε αυτό το φανταστικό σενάριο, δίνοντάς μας την ευκαιρία να πολεμήσουμε σε ένα Real Time Strategy game, όχι μόνο με τους Αμερικάνους που προσπαθούν να αποτρέψουν την εισβολή, αλλά και ως τις δυνάμεις του τότε ΝΑΤΟ στο Multiplayer, δίνοντας μια άλλη διάσταση στον τρόπο που ένα παιχνίδι στρατηγικής μας επιτρέπει να ζήσουμε σύγχρονες μάχες. Ο ρεαλισμός είναι άφθονος, τα γραφικά υπέροχα και η δράση ατελείωτη. Ένας από τους καλύτερους τίτλους του 2007, ο οποίος πρόσφατα μάλιστα απέκτησε και το expansion με τον τίτλο Soviet Assault.
Έτσι, οι Σοβιέτ το 1989 έχοντας χάσει σημαντική πολιτική, κοινωνική και οικονομική δύναμη, αποφάσισαν να κάνουν μια μαζική επίθεση στις Η.Π.Α., αναζητώντας την ανάσταση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας μέσω της κατάκτησης του μισητότερου τότε αντιπάλου τους. Ο σκοπός δεν ήταν λοιπόν η εξολόθρευση των Ηνωμένων Πολιτειών με τη χρήση των άπειρων πυρηνικών που διέθετε το Σοβιετικό έθνος, αλλά η αναδιαμόρφωση της Αμερικής σε μια Κομμουνιστική ήπειρο, με σκοπό την παγκόσμια επικράτηση του Κομμουνισμού.
Το World in Conflict λοιπόν, μας μεταφέρει σε αυτό το φανταστικό σενάριο, δίνοντάς μας την ευκαιρία να πολεμήσουμε σε ένα Real Time Strategy game, όχι μόνο με τους Αμερικάνους που προσπαθούν να αποτρέψουν την εισβολή, αλλά και ως τις δυνάμεις του τότε ΝΑΤΟ στο Multiplayer, δίνοντας μια άλλη διάσταση στον τρόπο που ένα παιχνίδι στρατηγικής μας επιτρέπει να ζήσουμε σύγχρονες μάχες. Ο ρεαλισμός είναι άφθονος, τα γραφικά υπέροχα και η δράση ατελείωτη. Ένας από τους καλύτερους τίτλους του 2007, ο οποίος πρόσφατα μάλιστα απέκτησε και το expansion με τον τίτλο Soviet Assault.
Οι επιδόσεις μειώνονται αρκετά όταν γίνει χρήση του Ultra Profile, προφίλ που όμως μπορεί να αντεπεξέλθει μια GTX 680 από μόνη της. Όσον αφορά το WiC, η σχετικά μέτρια μηχανή γραφικών καταφέρνει να κάνει μεγάλες "βουτιές" στα FPS, όμως κατά μέσο όρο είναι υπέρ-αποδεκτά.
 | Game Info |
| Developer: | Codemasters Racing |
| Graphics Engine: | Ego Engine |
| Graphics API: | DX11 |
| Release Year: | 2011 |
F1 2012 - ακόμα ένας επιτυχημένος τίτλος της Codemasters. Αφού η εταιρεία ήθρε σε συμφωνία με τους υπεύθυνους του Formula 1 World Championship, πρόκειται για το πιο ολοκληρωμένο παιχνίδι σχετικά με το κορυφαίο άθλημα του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Όλοι οι οδηγοί είναι εδώ - 12 ομάδες, 24 πιλότοι. 19 διαθέσιμες πίστες, in-game αλλαγή από μέρα σε νύχτα. Αναβαθμισμένο multiplayer mode με υποστήριξη έως 16 παιχτών και δυνατότητα split screen για "κόντρες" δύο ατόμων. Ρεαλιστικές συνθήκες αγώνα, safety car σε περίπτωση ατυχήματος και δυνατότητα πλήρους παραμετροποίησης του μονοθέσιου για να επιτύχετε καλύτερους χρόνους.
 | Game Info |
| Developer: | GSC Game World |
| Graphics Engine: | X-ray Engine 1.6 |
| Graphics API: | DX11 |
| Release Year: | 2010 |
Όποιος δεν έχει παίξει μέχρι σήμερα έναν τίτλο από αυτούς που ανήκουν στη σειρά S.T.A.L.K.E.R., μάλλον δεν είναι αρκετά "γενναίος" ώστε να μπει για τα καλά στον εναλλακτικό κόσμο του παιχνιδιού-θρύλος πλέον, που έκανε εκατομμύρια gamers να ανατριχιάσουν και να ζήσουν μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές σε PC Game. Το S.T.A.L.K.E.R. λοιπόν επέστρεψε και όπως είναι φυσικό, φέρνει μαζί του για ακόμα μια φορά τεχνολογία που σκοπεύει να γονατίσει τα PC μας. Χρησιμοποιώντας όλες τις εξελίξεις στον χώρο των φωτισμών και αρκετά DirectX 11 στοιχεία, το Call of Pripyat μας μεταφέρει στην Ουκρανία με έναν τρόπο τόσο ατμοσφαιρικό, που ενώ μας τρομάζει, καταφέρει και μας μαγνητίζει με μοναδικό και αινιγματικό τρόπο.
 | Game Info |
| Developer: | Capcom |
| Graphics Engine: | MT Framework 2.0 |
| Graphics API: | DX11 |
| Release Year: | 2010 |
Το Lost Planet 2 αποτελεί τη συνέχεια της δημοφιλούς σειράς δράσης, μετά το Lost Planet(TM): Extreme Condition με πωλήσεις άνω των 2.3 εκατομμυρίων αντίτυπων παγκοσμίως. Το νέο επεισόδιο στην σειρά προσφέρει μια εντυπωσιακή επιστροφή στο μυστηριώδη πλανήτη E.D.N III και την ευκαιρία να καθορίσετε την αβέβαιη μοίρα της ανθρωπότητας. Μια δεκαετία έχει περάσει από τα γεγονότα του πρώτου παιχνιδιού και η όψη του E.D.N. III έχει αλλάξει δραματικά. Η επιχείρηση terraforming για μορφοποίηση του πλανήτη έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και οι πάγοι έχουν αρχίσει να λιώνουν δίνοντας τη θέση τους σε κατάφυτες τροπικές ζούγκλες και αφιλόξενες ερήμους. Οδηγήστε τον χαρακτήρα σας σε 6 αλληλένδετα επεισόδια, δημιουργώντας μια μοναδική διαδραστική εμπειρία η οποία αλλάζει ανάλογα με τις πράξεις σας. Η εξέλιξη της πλοκής εξαρτάται από την προοπτική του καθενός με λίγα λόγια. Πέρα από το single player mode, το Lost Planet 2 έχει ρίξει μεγάλο βάρος στα multiplayer modes. Οι μυημένοι Lostplanetάδες θα χαρούν με την επιστροφή του ειδικού γάντζου, που έκανε το gameplay του Lost Planet μια πραγματική τρισδιάστατη εμπειρία.
Σε δυο απαιτητικούς για την GPU τίτλους, το Call of Pripyat και το Lost Planet 2, η MSI GTX 680 Lightning πιάνει κορυφαίες επιδόσεις και αποδίδει τα αναμενόμενα, με εξαιρετικά average και πολύ καλά min FPS. Προχωράμε!
3DMark06 με τα graphic tests να αποκτούν HDR Rendering, Shadow Mapping, HDR Refraction, HDR Reflection, Depth Fog, Strauss Lighting Model και πολλά ακόμα νέα (τότε) εφέ. 3DMark Vantage με DirectX 10 και PhysX στο διασημότερο mode του (Performance). 3DMark11 με DirectX 11, tesselation και ιδιαίτερα απαιτητικό multi-threading και τέλος ο πρωτεργάτης τους DirectX 11 benchmarking, Unigine Heaven με τις προχωρημένες τεχνικές occlusion και τα πολλά υποστηριζόμενα APIs. Η παραπάνω τετράδα, είναι αναμφίβολα η αφρόκρεμα της σύγχρονης 3D Bench σκηνής και χωρίς να είναι πανάκεια, σίγουρα δίνει ένα πολύ καλό στίγμα για το ποιόν κάθε νέας κάρτας γραφικών. Πάμε λοιπόν να πάρουμε μια γεύση από τις επιδόσεις που θα δούμε, με την κάρτα, out-of-the-box.
Ίσως είναι η πρώτη φορά που ξεπεράσαμε, με σχετική άνεση τους 10000 πόντους στο 3D Mark 11. Βέβαια, αυτό εν μέρει μπορεί να οφείλεται τόσο στην διαφορετική πλατφόρμα που χρησιμοποιήσαμε (Core i7 3770, Z77) όσο και στα υψηλά default ρολόγια που προσφέρει η MSI GTX 680 Lightning. Κατά τα λοιπά, η 680 Lightning δείχνει πως έχει ικανότητες για πολλά παραπάνω!
Ένας από τους κρίσιμους παράγοντες στην επιλογής μιας σύγχρονης GPU είναι και αυτός της απόδοσης του συστήματος ψύξης. Όταν αναφερόμαστε δε σε high end GPUs με αρκετά αυξημένο κόστος, τότε ένα μέτριο ή/και θορυβώδες σύστημα ψύξης είναι αυτό που μπορεί να κάνει την διαφορά ή να είναι deal breaker.
Ακολουθεί το γράφημα θερμοκρασιών με βάση τα δεδομένα που συλλέξαμε από την MSI GTX 680 Lightning:
Ξεκινώντας από την θερμική απόδοση, όπως θα είδατε από το παραπάνω γράφημα, η GTX 680 Lightning με το TwinFrozr IV απέδωσε τα μέγιστα! Όταν κάνουμε λόγο για ένα "φυσιολογικό" Overclocking, το TwinFrozr IV καταφέρνει και διατηρεί τις θερμοκρασίες σε απολύτως φυσιολογικά επίπεδα! Παράλληλα, λόγω της διαφορετικής χαρτογράφησης του BIOS της 680, το προφίλ των ανεμιστήρων κινήθηκε σε ήσυχα επίπεδα, αν και σε υψηλό φόρτο δεν θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την GTX 680 Lightning ως "αθόρυβη". Επίσης, αν δυστυχώς επιλέξουμε να υπερχρονίσουμε την κάρτα, δυστυχώς βρήκαμε σε "τοίχο" σχετικά γρήγορα, οπότε δυστυχώς το TwinFrozr IV δεν μπορεί να βοηθήσει περαιτέρω το Air OC, οπότε σε εκείνο το σημείο θα χρειαστείτε άλλες μορφές ψύξης για να επιτύχετε κάτι καλύτερο!
Παρόλο την αρκετά καλή της απόδοση, η MSI GTX 680 Lightning χάνει, για λίγο, το βραβείο "Silence".
Lightning = Overclocking, οπότε πάμε να δούμε τι καταφέραμε προσπαθώντας να υπερχρονίσουμε την κάρτα που είχαμε στα χέρια μας, έστω και χωρίς ακραίες μορφές ψύξης.
Αρχικά να πούμε ότι συνηθίζουμε να υπερχρονίζουμε τις GPU μας σε δυο στάδια, όπου στο πρώτο ανεβάζουμε συχνότητες όσο το δυνατόν περισσότερο χωρίς "πείραγμα" των default τάσεων, κάτι που κάνουμε στο δεύτερο σκέλος των δοκιμών. Δεδομένου όμως πως οι εργοστασιακές συχνότητες είναι αρκετά υψηλές, ενώ ταυτόχρονα δεν μπορούμε να προβλέψουμε την συμπεριφορά του GPU Boost, θα παρακάμψουμε το πρώτο σκέλος και θα πάμε απ' ευθείας στο δεύτερο!
Αφήνοντας τις "απλές" μετρήσεις, ήρθε η ώρα να κινήσουμε τις διαδικασίες για το Overclocking της GTX 680 Lightning - και πολύ αργήσαμε, δικαίως θα πείτε. Γυρίσαμε τον διακόπτη στο δεύτερο και επιθετικό BIOS της κάρτας και αρχίσαμε το τεστάρισμα...
...Μέχρι να χαλαστούμε σχετικά γρήγορα. Για κάποιο περίεργο λόγο, όταν γυρίζαμε τον διακόπτη στη θέση "2", η GTX 680 Lightning αποτύγχανε να ξεκινήσει. Δυστυχώς, σύντομα καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως το 2ο BIOS ήταν corrupted με αποτέλεσμα το σύστημα να αποτυγχάνει να εκκινήσει! Flick back στην θέση "1" και έτσι άρχισε μια σειρά από αλλεπάλληλα emails από και προς το τμήμα εξυπηρέτησης της MSI, μέχρι να βρεθεί η λύση.
Η αλήθεια είναι πως αυτό το γεγονός με δυσαρέστησε λίγο. Θέλω να πιστεύω πως αυτό οφειλόταν σε λόγους που έχουν να κάνουν με το ότι η κάρτα είναι reviewing sample, οπότε είτε λόγω της πρώιμης έκδοσή της είτε μέσω παρέμβασης προηγούμενου reviewer, το 2ο BIOS κατέστη μη λειτουργικό. Πιστεύω πως αυτό το γεγονός είναι μεμονωμένο περιστατικό και ότι δεν θα συμβεί αυτό σε κάποιο retail SKU. Θα ήθελα πάντως να χρησιμοποιήσω εξ αρχής το 2ο BIOS καθώς ενεργοποιεί κάποιες έξτρα δυνατότητες της κάρτας.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, εκτελέσαμε το MSI Afterburner και αρχίσαμε τους πειραματισμούς. Ένα μελανό σημείο είναι πως η μεταβολή των συχνοτήτων και των τάσεων, παρόλο που γίνεται με το παραδοσιακό slider, γίνεται με offset από τα defaults και όχι με απόλυτες μεταβολές όπως είχαμε συνηθίσει να στοχεύουμε σε συγκεκριμένες συχνότητες και τάσεις, κάτι που για αρχή μπορεί να μπερδέψει κάποιους. Γι' αυτό το λόγο, προτείνεται και η εκτέλεση ενός επιπλέον GPU-Z, όπου μετά από κάθε νέα εφαρμογή ρυθμίσεων, να βλέπουμε άμεσα τα αποτελέσματα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι σταματήσαμε εκεί, καθώς πεισμώσαμε να υπερχρονίσουμε την GTX 680 Lightning. Σύντομα πάντως πέσαμε σε τοίχο, καθώς ακόμη και +100MHz ακόμα και με 100mV παραπάνω και το Board Power στο 133%, η κάρτα δεν ήταν σταθερή. Τελικό αποτέλεσμα; 1250 MHz στον πυρήνα με Boost Clock στα 1315 MHz και 1500 MHz στις μνήμες, ήταν το καλύτερο δυνατό που μπορέσαμε να κάνουμε. Τα αποτελέσματα που λάβαμε ήταν ενθαρρυντικά. Θα θέλαμε πάντως να δούμε από την αρχή πόσο διαφορετικά θα συμπεριφερόταν η GTX 680 Lightning με το Triple Overvoltage και με το Board Power στο 300%, πράγματα που προσφέρει το LN2 "Slow" BIOS.
Αν θα προτείναμε τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις για "24/7" σενάριο; Ίσως και ναι, αν και πάντα ότι έχει σχέση με overclocking, συνίσταται με επιφύλαξη. Κυρίως γιατί είμαστε συνηθισμένοι στο να βλέπουμε "καλά" αλλά και "κακά" κομμάτια, πυρήνες δηλαδή που δεν ανεβαίνουν σε συχνότητες όσο κάποιοι άλλοι. Με λίγο πειραματισμό και αρκετά driver crashes θα μάθετε εύκολα τα όρια του πυρήνα σας!
Ακολουθούν τα παραδοσιακά γραφήματα, ενώ παρακάτω σας παρουσιάζουμε και τις μετρήσεις που λάβαμε από δυο δημοφιλή παιχνίδια, το Crysis 2 και το DiRT 3.
Overclocking Scaling σε benchmarks
Overclocking Scaling σε Games
Έφτασε λοιπόν το φινάλε ενός ακόμα review από το HwBox.gr! Η MSI GTX 680 Lightning ως ένα ιδιαίτερο προϊόν, αξίζει - ίσως - λίγο περισσότερης ειδικής μεταχείρισης λόγω του OC χαρακτήρα της, και εκεί είναι το σημείο που θα σταθούμε περισσότερο.
Και λέω ίσως, γιατί φυσικά οι επιδόσεις της είναι κορυφαίες και αυτό είναι που στιγματίζει περισσότερο οποιαδήποτε GPU. Σαν μια τυπική GTX 680, η συγκεκριμένη Lightning δεν έχει τίποτα να ζηλέψει, όπως θα διαπιστώσατε στις προηγούμενες σελίδες μας. Ναι, για μια ακόμα φορά θα τονίσουμε πως οι GTX 680 "αδικούνται" από τα 2 GB VRAM που διαθέτουν, και αυτό όχι γιατί θα τα χρειαστεί στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αλλά σε εκείνες τις ειδικές περιπτώσεις όπου οι αναλύσεις και τα φίλτρα εξομάλυνσης έχουν φτάσει στο μέγιστο δυνατό επίπεδο.
Επιστρέφοντας πίσω στην MSI GTX 680 Lightning λοιπόν. Η MSI GTX 680 Lightning μας ικανοποίησε στους περισσότερους τομείς. Η εξαιρετική ποιότητα κατασκευής,και το τελικό φινίρισμα είναι στοιχεία που έκαναν ίσως την θετικότερη εντύπωση. Το ίδιο συμβαίνει και για την απόδοση του συστήματος ψύξης TwinFrozr IV, το οποίο μας ενθουσίασε στον ίδιο βαθμό όπως και στις MSI R7970 Lightning και MSI GTX 660 Ti Power Edition (σε μια πιο μικρή εκδοχή).
Δεν θα μπορούσα να ζητήσω πολλά παραπάνω πράγματα και καλούδια από το Overclocking SKU της MSI, it has what it needs. Αυτό που οφείλω να είμαι απαιτητικός είναι η ουσία της GTX 680 Lightning, και αυτή δεν είναι άλλη από το... overclocking.
Όπως θα διαβάσατε και στην αντίστοιχη σελίδα, δυστυχώς αυτή η εμπειρία δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για το δείγμα το οποίο είχα στα χέρια μου. Παρ' όλα αυτά θα προσπαθήσω να αξιολογήσω την GTX 680 Lightning όσο πιο σφαιρικά μπορώ, βάση των δυνατοτήτων της αλλά και το πως κινείται σε Extreme OC καταστάσεις -και εκεί είναι που τα καταφέρνει αξιόλογα, πολύ καλύτερα σε σχέση με οποιοδήποτε non-OC κομμάτι κυκλοφορεί αυτή την στιγμή στην αγορά. Μακάρι να είχαμε και εμείς την δυνατότητα να φτάσουμε τα ρολόγια του Vivi στα 1980/1900 ΜHz για παράδειγμα - και αυτές είναι οι επιδόσεις που επιτυγχάνονται μόνο με κομμάτια σαν την MSI GTX 680 Lightning!
Τιμή; Τσουχτερή σαφώς. Με έναν μέσο όρο στην Ελληνική αγορά ~ 650? δεν θα λέγαμε πως είναι προϊόν που αφορά την πλειοψηφία του καταναλωτικού κοινού. Οι Lightning GPUs είναι και θα παραμείνουν μοναδικές στο είδος τους, και αυτό είναι που κάνει την τιμή τους αρκετά δυσπρόσιτη.
Αυτά για την ώρα, από μια GPU-κόσμημα. Stay HwBoxed!
Αποτελεσματική ψύξη
Κορυφαίες επιδόσεις
Άψογο Build Quality
Εξαιρετικό Performance / Watt
2GB VRAM είναι λίγα
Το GPU Boost περιπλέκει το OC
Ευχαριστούμε θερμά την MSI Europe για την παραχώρηση του δείγματος!
